‘Bộ mặt’ mới của NATO dưới thời ông Biden

Dù có nhiều thắc mắc về định hướng sắp tới dưới chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden, vai trò của Washington trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) vẫn chưa được thể hiện rõ. Trong khi đó, sự tham gia của Mỹ vào liên minh này là nền tảng cho việc phòng vệ chung xuyên Đại Tây Dương.

Giới phân tích cho rằng Mỹ sẽ tiếp tục đẩy mạnh vai trò của NATO, với nhiều điều quan trọng cần tiến hành.

Theo chuyên san The National Interest, Tổng thống Biden xem cam kết phòng vệ chung theo Điều 5 Hiến chương NATO là “niềm tin thiêng liêng”. Sau khi ông Lloyd Austin nhậm chức Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, cuộc điện đàm đầu tiên của ông là cho Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg.

Bộ trưởng Austin sau đó tiếp tục điện đàm với ông Stoltenberg. Điều này cho thấy rõ rằng chính quyền của Tổng thống Biden muốn trấn an các đồng minh rằng cam kết của Mỹ đối với NATO đang rất vững chắc.

Một điều rõ ràng khác là sẽ có thay đổi trong giọng điệu của Mỹ liên quan đến NATO. Cựu Tổng thống Trump thường nhấn mạnh về cải cách NATO và chia sẻ gánh nặng chi phí, nhưng Tổng thống Biden được dự báo sẽ không theo chủ trương đó.

Hơn nữa, Washington nhiều khả năng sẽ xem xét lại quyết định của chính quyền tiền nhiệm về việc rút các binh sĩ Mỹ ở Đức. Điều này có thể trấn an các nước châu Âu vốn lo ngại về chính sách “nước Mỹ trước hết” của Washington.

Chưa hết, ông Biden còn tỏ ý muốn mối quan hệ cân bằng với Nga. Trong cuộc điện đàm đầu tiên với Tổng thống Nga Vladimir Putin, ông Biden bày tỏ lo ngại về nhiều vấn đề, từ cáo buộc can thiệp bầu cử và tấn công mạng SolarWinds cho đến nhân vật đối lập Nga Alexei Navalny.

Bên cạnh đó, ông Biden đồng ý gia hạn hiệp ước hạt nhân New START thêm 5 năm. Nhiều thành viên NATO xem thỏa thuận này có ý nghĩa ổn định rất lớn.

Trong khi đó, chính quyền Mỹ sẽ phải xây dựng NATO sẵn sàng đối phó với các thách thức mà liên minh này phải giải quyết. Qua nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, các thành viên đã tăng chi tiêu quân sự trong những năm qua.

Tính đến cuối năm 2020, các thành viên NATO (không gồm Mỹ) đã tăng thêm chi phí quân sự khoảng 130 tỉ USD kể từ năm 2016. Mỹ cũng có các lực lượng hiện diện nhiều hơn.

Washington cũng góp phần xây dựng năng lực đồng minh thông qua Sáng kiến Răn đe của châu Âu, với chi phí 5,9 tỉ USD chỉ riêng trong tài khóa 2020. Những điều này tạo cơ hội lớn để xây dựng một liên minh vững mạnh hơn.

Giới quan sát cho rằng Tổng thống Biden có thể tiếp tục tiến hành các bước để cải thiện liên minh, bao gồm việc tập trung NATO vào khu vực trách nhiệm, giúp liên minh đối phó thách thức từ Trung Quốc, duy trì việc chia sẻ gánh nặng chi phí.