Cách khắc phục chứng khó ngủ kéo dài ở người từng nhiễm Covid-19

Một nghiên cứu mới từ phòng khám Cleveland ở Ohio (Hoa Kỳ) với đối tượng là những người đã hồi phục sau mắc Covid-19 cho thấy: gần nửa số người bị rối loạn giấc ngủ vừa phải. 

Nghiên cứu được trình bày hồi tháng 6 năm nay tại Sleep 2022 trong một cuộc họp của Hiệp hội Liên kết giấc ngủ chuyên nghiệp (liên kết giữa Học viện Y học Giấc ngủ Mỹ (AASM) và Hiệp hội Nghiên cứu giấc ngủ (SRS)). Các nhà nghiên cứu cho biết khó ngủ hay rối loạn giấc ngủ là tình trạng Covid-19 kéo dài, xảy ra cả ở những người đã được chủng ngừa và có thể tồn tại trong nhiều năm đối với một số người.

Có 962 bệnh nhân tại phòng khám Cleveland tham gia khảo sát, thời gian từ tháng 2/2021 đến tháng 4/2022. Mỗi người được yêu cầu trả lời các câu hỏi về rối loạn giấc ngủ và mệt mỏi. Các chuyên gia tại phòng khám phát hiện ra rằng những bệnh nhân da đen có nguy cơ rối loạn giấc ngủ từ trung bình đến nặng hơn gấp ba lần sau khi phục hồi Covid-19. Một yếu tố khác có liên quan đến tỷ lệ rối loạn giấc ngủ cao hơn mức trung bình là lo lắng.

Sau khi tính toán tuổi, chủng tộc, giới tính và chỉ số khối cơ thể, phân tích, các chuyên gia kết luận 41,3% bệnh nhân báo cáo rối loạn giấc ngủ vừa phải và 8% mô tả các vấn đề nghiêm trọng về giấc ngủ sau phục hồi. Hơn 2/3 số bệnh nhân (67,2%) cho biết mệt mỏi vừa phải.

TS. Michael Grandner - Giám đốc chương trình Nghiên cứu giấc ngủ và sức khỏe tại Trường ĐH Arizona và Giám đốc Phòng khám Y học hành vi giấc ngủ tại Trung tâm Y tế Trường ĐH Banner ở Tucson, Arizona, nhận định: Hàng trăm nghiên cứu đã mô tả mối quan hệ mạnh mẽ nhưng phức tạp giữa giấc ngủ và sự lo lắng. Ví dụ lo lắng gây ra một tình trạng gọi là "hyperarousal" - nơi một người thường xuyên ở trong tình trạng cảnh giác ngay cả khi không có lý do gì. Đây là nguyên nhân phổ biến gây ra các vấn đề về giấc ngủ ở những người này.

"Rối loạn giấc ngủ có thể gây ra mệt mỏi nhưng nhiều thứ khác cũng có thể xảy ra. Nhiều người có thể gặp khó khăn với giấc ngủ nhưng họ lại không nhận thức được, ví dụ giấc ngủ không sâu, khiến họ cảm thấy ít được nghỉ ngơi và mệt mỏi hơn", ông nói.

TS. Pena Orbea làm việc tại Trung tâm rối loạn giấc ngủ của Phòng khám Cleveland - chỉ ra tác động hai chiều giữa giấc ngủ và sức khỏe tâm thần. Rối loạn tâm trạng rất phổ biến ở những bệnh nhân bị rối loạn giấc ngủ. Rối loạn giấc ngủ có thể làm tăng nguy cơ hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng đau khổ về tinh thần. 

BS. Huỳnh Tấn Vũ - Trưởng đơn vị Điều trị Ban ngày, BV Đại học Y dược TP.HCM Cơ sở 3, nhắn nhủ bệnh nhân từng bị nhiễm Covid-19 nên thay đổi thói quen sinh hoạt như: ăn uống đầy đủ, tập thể dục đều đặn, thư giãn... giúp làm chủ cảm xúc, xây dựng tinh thần lạc quan, đời sống năng động hơn. Bên cạnh đó, họ nên duy trì thời gian đi ngủ và thức dậy đều đặn; giữ phòng ngủ chỉ dành cho giấc ngủ và loại bỏ tivi, máy tính, điện thoại di động... ra khỏi phòng ngủ; buổi tối nên tránh uống cà phê, rượu, chất kích thích; không ăn thức ăn khó tiêu hóa và không vận động mạnh trong vòng hai tiếng đồng hồ trước khi đi ngủ, tuy nhiên cũng đừng đi ngủ khi bụng đói hoặc khát.

BS. Vũ còn lưu ý, người bệnh nên thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi sáng, kể cả vào cuối tuần và ngày lễ và không nên ngủ trưa quá dài, đồng thời giữ một cuốn sổ ghi chú bên cạnh giường để ghi lại những điều chợt nghĩ đến. Việc ghi nhật ký sẽ giúp dừng lại suy nghĩ và mau chóng trở lại giấc ngủ.

Một phương pháp khác giúp người bệnh từng bị Covid dễ ngủ hơn là tự xoa bóp bấm huyệt cơ thể. Nhưng trên hết, những bệnh nhân bị chứng khó ngủ sau khi nhiễm Covid nên đi khám với bác sĩ chuyên khoa để có sự đánh giá và điều chỉnh giấc ngủ phù hợp.