Cách ông Trần Bắc Hà gây sức ép trong vụ án cho vay trái quy định

Ông Trần Bắc Hà, cựu Chủ tịch HĐQT BIDV, bị cáo buộc chỉ đạo cho hai công ty vay trái quy định, gây thiệt hại hơn 1.500 tỷ đồng của BIDV.

Theo cáo trạng của VKSND Tối cao, ông Trần Bắc Hà, Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) bị cáo buộc là người chịu trách nhiệm chính, xuyên suốt trong việc chỉ đạo cho vay trái quy định gây thiệt hại cho BIDV hơn 1.500 tỷ đồng. Trong đó, việc phê duyệt, cấp tín dụng và giải ngân cho Công ty Bình Hà (công ty sân sau của ông Hà) dẫn đến mất vốn, gây thiệt hại cho BIDV hơn 683 tỷ đồng, Công ty TNHH Thương mại và Du lịch (công ty Trung Dũng) thiệt hại hơn 864 tỷ đồng.

Cáo trạng xác định, Công ty Trung Dũng có vốn điều lệ 200 tỷ đồng do ông Đoàn Hồng Dũng và vợ Nguyễn Thị Thanh Sơn đóng góp. Công ty Trung Dũng đề nghị vay vốn và được BIDV chi nhánh Hà Thành cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn với ba hình thức: bảo lãnh phát hành, bảo lãnh thanh toán trái phiếu để đầu tư vào Công ty gang thép Thái Nguyên (Công ty TISCO); cho vay hạn mức tín dụng ngắn hạn để phục vụ mua bán hàng hoá và cấp tín dụng bằng hình thức phát hành L/C nhập khẩu hàng hoá.

Năm 2011, do còn dư nợ của hạn mức tín dụng cũ nên để được tái cấp mới, Công ty Trung Dũng gửi BIDV hồ sơ, phương án kinh doanh đề nghị mở thư tín dụng (L/C) với tổng hạn mức 700 tỷ đồng. Trung Dũng trình bày số tiền này dùng bổ sung vốn lưu động và bảo đảm bằng nhiều bất động sản, hàng tồn kho luân chuyển, cổ phiếu ở TISCO...

BIDV chi nhánh Hà Thành khi thẩm định đã đánh giá không đúng về khả năng tài chính của Công ty Trung Dũng. Báo cáo tài chính thể hiện công ty này hoạt động chủ yếu bằng vốn vay và chiếm dụng vốn nhưng BIDV vẫn đánh giá hoạt động hiệu quả. Tại thời điểm đề nghị cấp hạn mức, giá trị tài sản bảo đảm của Trung Dũng chỉ đạt 23% của 700 tỷ đồng. Khi xuất L/C theo món vào tháng 11/2011, Công ty Trung Dũng gặp nhiều khó khăn về tài chính, dư nợ tín dụng tăng gấp đôi so với tháng trước đó, không bổ sung được tài sản bảo đảm, các chỉ tiêu tài chính ngày càng xấu nhưng BIDV chi nhánh Hà Thành vẫn đánh giá doanh nghiệp này có khả năng tài chính để trả nợ khi đến hạn.

Bị can Đoàn Hồng Dũng sau khi được giải ngân đã tự ý bản tài sản đảm bảo mà không được BIDV đồng ý. Số tiền thu về từ việc bán hàng, ông Dũng không chuyển về tài khoản của công ty tại BIDV để thanh toán cho đối tác nước ngoài khi đến hạn như cam kết mà chiếm đoạt để sử dụng cá nhân và hoạt động công ty, VKSND Tối cao cáo buộc.

Ông Dũng bị truy tố về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, theo điều 175 Bộ luật Hình sự 2015. Đồng phạm giúp sức cho ông Dũng là vợ - bị can Nguyễn Thị Thanh Sơn. Ông Dũng khai tự quyết định vay vốn ở BIDV và lợi dụng sự tin tưởng của ngân hàng để bán tài sản đảm bảo lấy tiền chi tiêu cá nhân. Nói do tài chính khó khăn nên mới thực hiện sai phạm, ông mong được hưởng khoan hồng.

Về dân sự, VKSND Tối cao xác định Công ty Trung Dũng và bị can Dũng có trách nhiệm hoàn trả cho BIDV số tiền dư nợ hơn 600 tỷ đồng; vợ chồng ông Dũng còn phải liên đới bồi thường cho BIDV số tiền đã chiếm đoạt hơn 263 tỷ đồng.

Cáo trạng xác định, do áp lực từ sự chỉ đạo của Chủ tịch Trần Bắc Hà, các bị can ở BIDV chi nhánh Hà Thành là Ngô Duy Chính (nguyên giám đốc), Nguyễn Xuân Giáp (nguyên phó giám đốc), Phạm Hồng Quang (nguyên trưởng phòng khách hàng), Đặng Thanh Nam (nguyên cán bộ) đã giải ngân cho Trung Dũng vay 26 khoản còn dư nợ dẫn đến hậu quả mất vốn hơn 800 tỷ đồng của BIDV.

Theo đó, khi phê duyệt giải ngân cho vay, ông Đào Trung Kiên, Phó giám đốc phụ trách Quan hệ khách hàng, nhận thấy có vi phạm về tỷ lệ tài sản bảo đảm nên đề nghị dừng giải ngân, giảm dần dư nợ với Công ty Trung Dũng. Biết được việc này, ông Hà quyết liệt chỉ đạo bị can Chính luân chuyển công tác, không cho ông Kiên phụ trách quan hệ khách hàng với mục đích để BIDV chi nhánh Hà Thành tiếp tục giải ngân.

Từ tháng 7/2008, bị can Nam trực tiếp tiếp nhận hồ sơ, thẩm định khách hàng, lập tờ trình đề nghị cấp hạn mức, thực hiện giải ngân cho Công ty Trung Dũng. Nam thừa nhận trong quá trình thẩm định và đề xuất cho vay đã có những sai phạm do sức ép từ lãnh đạo BIDV.

Bị can này giải thích, trước việc Phó giám đốc Kiên ngừng giải ngân do phát hiện có vi phạm thì người này liền bị ông Hà buộc điều chuyển công tác. Vì thế, Nam biết Công ty Trung Dũng có quan hệ với Chủ tịch Hà.

Với vai trò là giám đốc chi nhánh Hà Thành, ông Chính đã điều hành thẩm định, đề xuất cấp hạn mức tín dụng, phát hành L/C cho Trung Dũng không đúng quy định. Ông Chính thừa nhận hành vi sai phạm song khai chỉ thực hiện theo sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà và tin tưởng vào cấp dưới.

Trong khi đó, ông Hà khai chỉ biết Trung Dũng là khách hàng của BIDV thông qua chi nhánh Hà Thành chứ không có quan hệ tài chính riêng. Ông Hà thừa nhận khi cấp L/C cho khách hàng đã không đọc kỹ tờ trình và hơn nữa việc cấp tín dụng là làm việc theo chế độ tập thể.

VKSND Tối cao cáo buộc ông Hà phải chịu trách nhiệm chính song đã tử vong trong quá trình tạm giam do bệnh lý nên cơ quan cảnh sát điều tra đình chỉ điều tra bị can. Bốn bị can Chính, Giáp, Quang, Nam bị truy tố về tội Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, theo điều 206 Bộ luật Hình sự 2015.

Phạm Dự