Chính quyền Trung Quốc ‘đè bẹp’ tham vọng của tỉ phú Jack Ma

Reuter đưa tin Ngân hàng trung ương Trung Quốc vừa yêu cầu công ty Ant Group của tỉ phú Jack Ma phải tái cấu trúc hoạt động, thay đổi từ mô hình công nghệ tài chính (fintech) sang mô hình công ty đầu tư tài chính.

Yêu cầu trên được thông tin chỉ vài ngày sau khi Tập đoàn thương mại điện tử Alibaba của ông Jack Ma bị nhà chức trách Trung Quốc ban hành quyết định phạt với số tiền kỷ lục, gần 2,8 tỉ đồng, do vi phạm điều luật về chống độc quyền.

Bị chặn miếng bánh béo bở

Sự thay đổi này khiến cho tham vọng của tỉ phú Jack Ma (Mã Vân) không còn giống định hướng ban đầu là phát triển Ant Group thành một công ty fintech hàng đầu thế giới.

Phát triển từ Alipay đang chiếm nhiều ưu thế vì là 1 trong 2 hệ thống thanh toán trực tuyến lớn nhất Trung Quốc, Ant Group ban đầu được định hướng sẽ chiếm lĩnh thị trường thanh toán trực tuyến bằng ví điện tử và các phương tiện liên quan.

Thị trường này có tổng giá trị giao dịch năm 2020 lên đến 295.000 tỉ nhân dân tệ (hơn 45.000 tỉ USD) tại Trung Quốc. Cũng trong năm 2020, thanh toán mua bán hàng bằng thẻ ngân hàng truyền thống chỉ đại 117.000 tỉ nhân dân tệ tại Trung Quốc.

Về lâu dài, fintech đang là xu hướng phát triển nhanh, trong khi thanh toán bằng thẻ ngân hàng truyền thống sẽ bị teo tóp đi vì sự phát triển của các phương tiện fintech.

Từ thực tế trên, mô hình fintech sẽ giúp Ant Group tiếp cận miếng bánh fintech lớn hơn rất nhiều so với mô hình công ty đầu tư tài chính truyền thống. Cho nên, việc bị yêu cầu chuyển đổi mô hình đã khiến Ant bị ảnh hưởng nặng nề, nhất là khi dịch vụ Alipay của Ant Group cuối năm ngoái đã đạt 700 triệu người dùng hàng tháng.

Đây không phải là lần đầu tiên Ant gặp vấn đề với chính quyền Trung Quốc. Trước đây, Ant Group từng lên kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào cuối năm 2020, dự kiến thu về khoảng 34,5 tỉ USD trên 2 thị trường chứng khoán Thượng Hải và Hồng Kông, đạt giá trị thị trường hơn 300 tỉ USD.  

Tuy nhiên, chính quyền Trung Quốc đã “thổi còi” khiến kế hoạch này bị đình lại. Tháng 11.2020, tờ The Wall Street Journal dẫn một nguồn tin cho rằng đích thân ông Tập Cận Bình, Chủ tịch nước Trung Quốc, đã chỉ đạo cơ quan cấp dưới tạm ngưng kế hoạch IPO của Ant Group.

‘Cái gai’ của chính quyền?

Từ năm ngoái, bên cạnh Ant Group, Alibaba cũng rơi vào tầm ngắm của chính quyền bằng việc tổ chức điều tra về vi phạm độc quyền. Đó cũng là giai đoạn ông Jack Ma gần như “mất tích” khi không còn xuất hiện trước công chúng như trước.

Theo một bài phân tích được đăng trên tờ The New York Times vào ngày 24.12.2020, đế chế và ảnh hưởng của Jack Ma cũng như Alibaba đã vươn quá xa nên không còn phù hợp, thậm chí tạo nên những lo ngại đối với định hướng hiện nay của chính quyền Trung Quốc.

Điển hình như Alibaba với hàng trăm triệu người dùng đang tạo nên các ảnh hưởng khó kiểm soát.

Cũng liên quan Jack Ma, vào tháng 9.2019, một phiên bản của tờ Nhân Dân nhật báo đăng bài xã luận đề cập tỉ phú Jack Ma. Bài xã luận có đoạn: “Không có cái gọi là thời đại của Mã Vân, chỉ có thời đại mà trong đó có Mã Vân”.

Và phần kết luận của bài xã luận nhấn mạnh: “Miễn là các doanh nhân có thể hiểu rõ thời đại, nắm bắt cơ hội, thì sẽ có nhiều doanh nghiệp, doanh nhân vĩ đại hơn nữa ở Trung Quốc”.

Chính vì thế, cũng có nhận định cho rằng tỉ phú Jack Ma giờ đây đang có nhiều vướng mắc cần giải quyết với chính quyền Trung Quốc.