Du lịch Việt Nam thiệt hại 23 tỷ USD trong năm 2020

Quốc hội kết thúc phiên làm việc chiều 9/11; các đại biểu tiếp tục chất vấn trong sáng mai 10/11.

Trả lời đại biểu về chiến lược phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện cho biết, năm 2019 Việt Nam đón 19 triệu lượt khách quốc tế, 85 triệu khách nội địa, tổng thu 35 tỷ USD. "So với các chỉ tiêu và mục tiêu mà Nghị quyết Bộ Chính trị đề ra, ngành du lịch cơ bản đạt được", ông Thiện nói.

Năm 2019, Việt Nam có hơn 30.000 cơ sở lưu trú, năng lực cạnh tranh du lịch tăng 12 bậc so với năm 2015, đoạt nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế. Du lịch Việt Nam vươn lên đứng thứ 4 khu vực và tốp 10 nước phát triển du lịch nhanh nhất châu Á.

Tuy nhiên, ông Thiện cho biết, năm 2020, du lịch Việt Nam thất thu 23 tỷ USD, khi khách quốc tế giảm hơn 80%, trong nước giảm 50%. "Đây là năm vô cùng khó khăn với du lịch thế giới và Việt Nam", ông nói.

Về giải pháp phát triển du lịch, ông Thiện nói cần tập trung phát triển nguồn nhân lực, hạ tầng hàng không; tăng cường quảng bá, xúc tiến; đổi mới chính sách visa; tái cơ cấu ngành du lịch; tăng cường quản lý điểm đến...

Trả lời chất vấn về việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nói, mỗi Bộ ngành, địa phương có cơ sở dữ liệu riêng, thường không giống nhau và không có tình trạng chồng chéo. Nhưng, dữ liệu này lại có vấn đề khác là chất lượng dữ liệu và khả năng kế thừa không giống nhau.

Điều này sẽ được giải quyết bởi 6 cơ sở dữ liệu quốc gia, vì có nhiều trường dữ liệu dùng chung. Theo đó, Chính phủ tập trung thúc đẩy 6 cơ sở dữ liệu này. Về hạ tầng chứa dữ liệu - Data Center, hiện nay có nhiều đơn vị tự xây dựng Data Center của riêng mình, tuy nhiên, theo Bộ trưởng Hùng, với nguồn vốn ít, điều này tạo nên sự chồng chéo, lãng phí. Giải pháp là Chính phủ sẽ đầu tư hạ tầng dữ liệu quy mô lớn cho các dữ liệu quan trọng dùng chung. Các đơn vị có nhu cầu nên dùng cơ sở này, thay vì tự đầu tư. Chiến lược dữ liệu quốc gia sắp tới được phê duyệt cũng sẽ đề cập đầy đủ các giải pháp xử lý vấn đề dữ liệu và Data Center.

Về vấn đề đạo đức xã hội, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nói đây là vấn đề rất lớn, liên quan đến mọi người dân, mọi tổ chức. Vì thế, khi nói về nội dung này trong thời gian ngắn, Phó thủ tướng mong các đại biểu "chia sẻ và chỉ bảo thêm".

Về thực trạng đạo đức xã hội và ứng xử xuống cấp, biểu hiện ở một số giá trị văn hóa truyền thống mai một, như các đại biểu nêu trong chất vấn, Phó thủ tướng thừa nhận là đúng, nhưng mong mọi người đánh giá theo hai mặt. Bởi, đạo đức xã hội của Việt Nam được tổng hợp lên từ nhân dân.

Đơn cử như lòng yêu nước và tinh thần dân tộc, lãnh đạo Chính phủ cho rằng tinh thần này của người Việt Nam không kém nước khác. "Chúng ta không nói mình hơn thiên hạ, nhưng cũng không kém. Như thành công của đội tuyển U23 Việt Nam, cả dân tộc nao nức, đó là tinh thần yêu nước", Phó thủ tướng nói. Hoặc như tinh thần yêu thương đồng loại, thương người. "Có đất nước nào mà lũ lụt, dịch bệnh như vừa rồi, người dân thương nhau, giúp đỡ nhau đến như vậy".

"Chúng ta thấy hiện tượng xuống cấp là đáng báo động, nhưng không vì thế mà nhìn nhận đạo đức xã hội, con người Việt Nam không công bằng. Chúng ta nhìn thẳng khiếm khuyết mà khắc phục", Phó thủ tướng nói và cho rằng, nếu gần đây để ý, việc khắc phục đã được thực hiện rất tốt.

Về nguyên nhân, khách quan là mặt trái kinh tế của kinh tế trường, thông tin mạng; còn chủ quan là yếu kém về văn hóa, giáo dục. "Điều này không sai, nhưng vẫn còn những nguyên nhân sâu xa khác", Phó thủ tướng nói.

Về giải pháp, lãnh đạo Chính phủ cho rằng muốn góp phần cho điều tốt tăng lên và cái xấu giảm đi, quan trọng là toàn dân hiểu cái gì là tốt, cái gì là xấu. Thứ hai là tuyên truyền, vận động để mọi người tự điều chỉnh hành vi. Thứ ba, văn hóa đạo đức trong mọi thời kỳ đều cần sự nêu gương. Thứ tư, chú ý đến các ngành nghệ thuật, các hoạt động tín ngưỡng.

"Mong rằng, chúng ta dù còn nhiều khiếm khuyết nhưng nếu cố gắng, dân tộc Việt Nam sẽ tiếp tục tự hào truyền thống dân tộc văn hiến, xứng đáng với truyền thống của cha ông", Phó thủ tướng nói.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Văn Huyền và Bùi Văn Phương, Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, thực hiện chủ trương sắp xếp bộ máy hành chính nhà nước, hai năm qua đã giảm được 12 tổ chức cấp vụ ở trung ương, cấp cục tăng lên 7, cấp tổng cục giảm 4. Trong đó, Bộ Công an giảm 6 tổng cục; các bộ khác thành thành hai tổng cục mới là Tổng cục Quản lý thị trường và Tổng cục Phòng chống thiên tai.

Ở địa phương, cơ quan chuyên môn cấp tỉnh giảm được 5, tổ chức hành chính giảm 12; cấp phòng giảm 973, cấp chi cục giảm 127. Cấp huyện giảm 294 tổ chức hành chính cấp huyện.

Trước phản ánh của đại biểu, người dân khám chữa bệnh Bảo hiểm y tế nhưng vẫn phải ra hiệu thuốc mua thuốc, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, có nhiều nguyên nhân.

Nguyên nhân thứ nhất, nhiều bác sĩ cũng phản ánh, chính sách thanh toán của Bảo hiểm y tế thuộc Bảo hiểm xã hội là không phù hợp. Điều này đúng sự thật và có căn nguyên. Hiện nay mệnh giá trung bình đóng bảo hiểm y tế là 1,1 triệu mỗi người một năm, bằng ⅓ Philippines, bằng ¼ Thái Lan.

Trong khi đó, giá thuốc phải theo mặt bằng quốc tế vì 90% nguyên liệu nhập khẩu. Giá thuốc Việt Nam hiện nay rẻ hơn các nước ASEAN nhưng chỉ rẻ hơn 10 đến 15%. Vì vậy, bảo hiểm không thể thanh toán được tất cả các loại thuốc mà chỉ thanh toán thuốc thông thường. Còn lại thuốc biệt dược, đắt tiền thì người bệnh phải bỏ tiền ra mua. Hiện nay Việt Nam tiêu tốn 120.000 tỷ đồng tiền thuốc mỗi năm, bảo hiểm thanh toán 36% - 37%. Tỉ lệ này cao so với các nước trên thế giới.

Theo ông Đam, nhìn rõ nguyên nhân ấy để thấy rằng cần phải tăng tỉ lệ bao phủ bảo hiểm y tế, vì hiện nay mới đạt 90,7%, nhưng trung bình mức đóng mới được 1,1 triệu đồng. Vì vậy, cần phải tăng thu nhập người dân thì mới có thể tăng mức đóng bảo hiểm y tế. Đồng thời ngân sách nhà nước phải có thu thì mới hỗ trợ được nhiều. Nên đây là "câu chuyện dài hơi, liên tục".

Về phản ánh có tiêu cực, móc nối giữa bác sĩ điều trị và trình dược viên của các hiệu thuốc kê đơn để ăn "hoa hồng", Phó thủ tướng nói có hiện tượng này trong ngành y nhưng không phải là tất cả.

Để khắc phục tình trạng trên, "chỉ có cách là áp dụng công nghệ thông tin để minh bạch, bởi hiện nay có đến 20.000 loại thuốc, dịch vụ và hàng triệu lượt khám chữa bệnh mỗi năm". Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế đẩy mạnh tin học hóa, những năm vừa rồi làm rất tốt.

Tới đây, cần kết nối toàn bộ hệ thống quản lý các cơ sở y tế, nhà thuốc, làm hóa đơn điện tử, bệnh án điện tử thì mới giải quyết được vấn đề trên.

Trả lời vấn vấn của đại biểu về việc "làm sao để thực hiện tự chủ đại học?", Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nói, "chúng ta thực hiện tự chủ đại học nhưng mới được một số bước và vẫn còn tiếp tục, bởi đây là một quá trình".

Theo ông Đam, có năm điểm mang tính nguyên tắc về tự chủ đại học toàn thế giới và một điểm cho riêng Việt Nam.

Thứ nhất, đại học không chỉ là nơi làm ra trí thức mà còn là nơi làm việc, sinh hoạt của trí thức có mặt bằng nhận thức cao hơn mặt bằng chung. Vì vậy, đại học cần phải xây dựng mô hình quản trị tiên tiến, từ đó lan tỏa ra toàn xã hội, đảm bảo dân chủ, sáng tạo, khoa học.

Đại học đã tự chủ thì gắn liền với trách nhiệm giải trình, mọi hoạt động theo pháp luật, nhưng còn theo quy chế công khai để toàn xã hội giám sát chi tiết.

Tự chủ đại học không có nghĩa Nhà nước không đầu tư tiền nữa, bởi nhiều nước vẫn đầu tư cho các đại học, không chỉ là đặt hàng, cấp học bổng mà còn xây dựng cơ sở vật chất. Tự chủ đại học không có nghĩa là không có quản lý mà phải quản lý theo quy định pháp luật.

"Tất cả các nước, cả Chính phủ, xã hội và nhà trường thực hiện tự chủ nhưng có cơ chế để con nhà nghèo, người khuyết tật, trường hợp đặc thù không bị giảm cơ hội vào đại học, nhất là đại học chất lượng cao. Việc này Việt Nam làm chú trọng hơn các nước", ông Đam nói.

Với các nước có nền kinh tế chuyển đổi như Việt Nam thì vấn đề mang tính nguyên tắc là khái niệm chủ sở hữu đại học cũng thay đổi. Vì đóng góp của trường đại học không phải là tiền, nhà cửa, máy móc mà còn trí tuệ, học phí của người dân nên vì thế về lâu dài khái niệm chủ sở hữu không đơn thuần là của cơ quan tổ chức nào mà của toàn xã hội.

"Về câu hỏi của đại biểu, có nên bỏ chủ quản đại học hay không, thì thực ra trong luật pháp nước ta hiện nay đã không còn bộ chủ quản. Như trường Đại học văn hóa nghệ thuật thuộc UBND TP Hà Nội. Luật pháp hiện nay không còn khái niệm cơ quan chủ quản, mà chỉ còn cơ quan quản lý và chủ sở hữu. Cơ quan quản lý tiến tới chỉ quản lý về công tác cán bộ", Phó thủ tướng nói.

Theo xu thế đó, ông Đam cho rằng cần sửa luật bởi hiện nay còn vướng mắc, như về thu tiền tài trợ học phí và chi học phí; hay về tuổi giữ chức của cán bộ trong đại học; về việc mở ngành mới có liên quan đến tỉ lệ giáo sư, tiến sĩ, giáo viên.

"Hiện nay trước mắt theo tôi có 2 việc liên quan đến tự chủ đúng hướng và đúng quy luật là tất cả các trường đều phải kiện toàn hội đồng trường, với tư cách là cơ quan có thực quyền chứ không phải hình thức. Tất cả các trường đều phải xây dựng quy chế điều hành, tổ chức, hoạt động nội bộ tỉ mỉ, chi tiết theo pháp luật và công khai để toàn dân biết, giám sát", ông Đam nói.

Cuối cùng, ông cho rằng trong quá trình chuyển đổi có nhiều điểm chưa có tiền lệ, thì khi xử lý phải bình tĩnh và xu hướng là ủng hộ tự chủ đại học.

Về đại học Tôn Đức Thắng, ông Đam một lần nữa khẳng định đã trao đổi với Bộ Tư pháp nhiều lần. "Khi chưa rõ, còn ý kiến khác nhau thì Chính phủ hết sức trách nhiệm, không lơ là nhưng phải rất cẩn trọng, đúng quy định. Chính phủ đã lập đoàn công tác vào xem xét, phân tích, báo cáo. Sau đó, chúng tôi sẽ công khai, tinh thần là chính phủ công minh, ủng hộ tự chủ", ông Đam khẳng định.