Hàng không Mỹ tìm cách hồi sinh trong cuộc chiến lâu dài với Covid

“Các hãng nói họ đã có đủ tiền mặt để chống chọi với cuộc suy thoái lâu dài, nhưng nhu cầu đi lại vẫn rất tồi tệ trong nhiều năm” – theo lời CEO của United Airlines và Delta Air Lines. Hiện các hãng bay có hai thách thức to lớn: giảm bớt nỗi e sợ khi bay do dịch Covid-19 tạo ra và tái sinh chính mình để cạnh tranh để giành thị phần trong một thị trường đột ngột giảm về quy mô.

Những bước đầu tiên của cuộc chạy đường trường

“Dịch bệnh là khủng hoảng tồi tệ nhất trong lịch sử hàng không, nhưng chúng ta cũng có cơ hội” - CEO Scott Kirby và Chủ tịch Brett Hart của United Airlines viết trong thư gởi nhân viên hãng. Còn CEO Delta Ed Bastian nói: “Không nên nhầm lẫn – chúng ta đang ở những bước chạy đầu tiên của cuộc đua đường dài marathon”.

United và Delta đã lỗ tổng cộng 16,8 tỉ đô la trong chín tháng đầu năm. United đã sa thải 13.000 người, tức hơn 20% nhân viên của hãng. Đài CNBC nói Delta đã cho nhân viên tự nguyện nghỉ phép đến 40.000 người theo các chế độ nghỉ ngắn dài khác nhau, và trì hoãn kế hoạch sa thải 1.900 phi công đến đầu tháng 11. American Airlines sa thải đến 19.000 nhân viên.

Kết quả kinh doanh quí 3 của các hãng khác sẽ công bố trong tuần này. Nhưng có vẻ vẫn là các con số lỗ khổng lồ. Giá cổ phiếu của các hãng bay đã biến động theo chiều tiêu cực trong tuần rồi, trước những triển vọng không sáng sủa của quí 3.

Các hãng bay đã từng cố gắng vận động chính phủ đợt cứu trợ tài chính thứ hai để không phải sa thải thêm nhân viên, với hy vọng dùng số tiền cứu trợ để bật dậy khi nhu cầu trở lại. Tuy nhiên, các cuộc thương thuyết về gói cứu trợ lớn hơn đã kéo dài nhiều tháng mà chưa có kết quả. 

Hành khách đã quay trở lại, nhưng rất nhỏ giọt và không tăng ào ạt. Chủ nhật vừa rồi, số lượt khách đến các sân bay Mỹ đạt 1 triệu người, giảm hơn 60% so với năm trước. Những ngày còn lại còn tệ hơn nhiều.

Phần lớn thị trường bay thương gia đóng băng. Các nước đóng cửa biên giới, hoặc nếu mở thì kèm theo nhiều điều kiện nhập cảnh. Vì thế, một số nhà phân tích cho rằng tình hình kinh doanh khó có thể cải thiện trong thời gian ngắn sắp tới. Delta dự báo doanh số của hãng trong quý 4 sắp tới sẽ giảm. CEO Kirby của United dự báo đi lại hàng không có thể chỉ đạt 50% nhu cầu trước dịch, cho đến khi thế giới chế tạo thành công vaccine ngừa Covid-19 và phân phối rộng rãi. Mảng bay thương gia chỉ có thể trở lại mức bình thường từ năm 2024.

Xoay xở “trăm phương ngàn cách”

Một phần sinh hoạt thường nhật ở Mỹ đã trở lại như trước, với một số nơi cho phép trường học và văn phòng mở cửa trở lại. Nay, các hãng bay đang gia tăng nỗ lực để thuyết phục hành khách rằng đi lại hàng không là an toàn.

Điều này được củng cố bằng kết quả của cuộc nghiên cứu do Bộ Quốc phòng, hãng United, hãng chế tạo máy bay Boeing và nhiều tổ chức khác. Sử dụng hình nhân (mannequin) có các hạt nhỏ chứa chất huỳnh quang để dễ theo dõi, nghiên cứu xác định rằng các giọt chất lỏng – hay giọt bắn – bị hệ thống thông khí và bộ lọc trên máy bay hút hết. Vì thế, nguy cơ là tối thiểu, thậm chí khi hành khách ngồi cạnh một người bị nhiễm Covid-19.

Nhưng vẫn có những lỗ hổng: Cuộc nghiên cứu chỉ thử nghiệm trong điều kiện chỉ có một người nhiễm bệnh, mà không phải nhiều người, và cũng không tính đến nguy cơ từ việc hành khách di chuyển trong khoang cabin hoặc quay qua nói chuyện với hành khách khác.

Các cuộc nghiên cứu khác đã ghi nhận 44 trường hợp khách có thể nhiễm Covid-19 trong các chuyến bay từ đầu năm đến nay – theo số liệu của IATA. Rất nhiều số ca nhiễm này là ở giai đoạn đầu khi mọi người chưa biết nhiều về căn bệnh mới và không ai bị yêu cầu đeo khẩu trang.

Nhưng thậm chí khi mọi người được thuyết phục lên máy bay rồi, họ có ít lựa chọn để du lịch hơn trước. Nỗ lực thiết lập các bong bóng du lịch ở châu Á đang ở mức rất là “loạng choạng”, các đợt tăng đột biến ca nhiễm ở châu Âu đã khiến các giới hạn du lịch bị siết chặt hơn.

Điều này vẫn có thể diễn ra ở Mỹ nếu tỷ lệ lây nhiễm tiếp tục tăng. Trong mùa hè, số đợt tăng vọt lây nhiễm ở một số bang đã kích hoạt cơ chế giới hạn đi lại, chặn đứng quá trình hồi phục vừa chớm bắt đầu. Giờ đây, hành khách chỉ đặt vé vào phút chót, săn lùng giá vé rẻ hơn và bay những chặng ngắn.

“Chúng tôi phải làm điều chưa từng làm là dự đoán mọi người sẽ du lịch điểm nào trong tuần tới”, Joe Esposito, phó chủ tịch cấp cao phụ trách về kế hoạch bay của Delta, phát biểu.

Còn United thì làm việc rất lạ, có vẻ sáng tạo nhưng cũng khá hài hước: đo lường các chỉ số như tỷ lệ đặt chỗ ở các tòa nhà chọc trời ở New York để đoán biết khi nào mọi người bắt đầu đến văn phòng trở lại – Andrew Nocella, trưởng bộ phận kinh doanh của United, trả lời Wall Street Journal.

Các hãng bay bắt đầu nắm lấy cơ hội để chiếm chỗ - slot bay – tại các sân bay đông đúc mà họ khó chen chân trước đây. Southwest Airlines trong tuần này tuyên bố sẽ bắt đầu các chuyến bay xuất phát từ các sân bay chính ở Chicago và Houston, tăng sự hiện diện của hãng này ở hai thành phố trên và cạnh tranh trực diện với United ngay ở các đại bản doanh của người anh cả trong ngành hàng không xứ cờ hoa.