Hàng không tối ưu hóa suất ăn trên chuyến bay, giảm chi phí sau dịch Covid-19

Các hãng hàng không đang tìm cách tối ưu hóa suất ăn trên máy bay như là cách giảm chi phí và thân thiện với môi trường hơn giai đoạn hậu Covid-19. Các giải pháp công nghệ có thể giúp hàng không toàn cầu giảm đến 60-70% lượng thực phẩm lãng phí hiện nay.

Hơn 6 triệu tấn thực phẩm bị lãng phí

Có bao giờ bạn bỏ bữa ăn trên máy bay vì mệt và không muốn ăn, hay ngủ quên?
Nếu có, bạn đã góp phần vào sự lãng phí thực phẩm – hiện là một vấn đề lớn của ngành hàng không thế giới, trên các chuyến bay và cả dịch vụ mặt đất. Theo số liệu của Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), các hãng bay đã đổ bỏ lãng phí 6,1 triệu tấn thực phẩm trong năm 2018. Khoảng 20-30% trong số này là các suất ăn và đồ uống mà hành khách chưa đụng đến.

Tình trạng lãng phí này phần lớn là do ngành hàng không không thể dự báo được hành vi hay thói quen ăn uống của hành khách. Hơn nữa, để bảo đảm sự lựa chọn phong phú cho hành khách trên chuyến bay, các hãng thường đưa khối lượng thực phẩm nhiều hơn cần thiết lên các chuyến bay. Ngoài ra, khi các chuyến bay bị đình hoãn nhiều tiếng đồng hồ, các món dễ hư hỏng sẽ bị đổ bỏ và được thay thế bằng các suất ăn tươi mới.

Hãng Japan Airlines (JAL) của Nhật Bản là một trong những hãng hàng không tích cực xử lý vấn đề lãng phí này. Tháng 11 vừa rồi, JAL đã đưa ra giải pháp mới. Trước khi bay, hành khách chỉ cần điều chỉnh trên booking của mình hoặc gọi điện cho JAL. Đổi lại, khách sẽ được JAL tặng một bộ vật phẩm vệ sinh cá nhân có in thương hiệu JAL, gồm bàn chải, kem đánh răng và đồ che mắt. Chương trình này đang được thử nghiệm trên chuyến bay từ Bangkok đến Tokyo.

“Trước dịch, khoảng 10% hành khách có xu hướng bỏ bữa ăn trên các chuyến bay giữa đêm, gây lãng phí thực phẩm. Nay giải pháp bỏ bữa sẽ giúp khách có nhiều thời gian nghỉ ngơi hơn trên máy bay và sẽ là bước đầu tiên giải quyết chuyện lãng phí”, người phát ngôn Mark Morimoto của JAL giải thích. Ông cũng cho biết tùy vào phản hồi của khách, dịch vụ này sẽ sớm thực hiện trên các chuyến bay vào các khung giờ tối khác nhau.

Các hãng hàng không khác thì dựa vào công nghệ học máy (machine learning). Hồi tháng 9, Etihad Airways công bố kế hoạch hợp tác với startup công nghệ thực phẩm Lumitics của Singapore để giảm thiểu lãng phí thực phẩm trên chuyến bay.

Các hệ thống theo dõi của Lumitics sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ nhận diện hình ảnh để xác định loại suất ăn và số suất ăn không được sử dụng sau mỗi chuyến bay – dựa trên phần thiết kế của lớp màng bảo vệ suất ăn. Dữ liệu sẽ được dùng để phát hiện mô hình lãng phí trên toàn mạng bay của hãng và rồi giúp bộ phận kế hoạch đặt mua đúng số lượng suất cần cho chuyến bay.

Emirates cũng sử dụng AI để phân tích các xu hướng tiêu thụ thực phẩm và đồ uống trong suốt chuyến bay.
“Dữ liệu cho phép chúng tôi tối ưu hóa khối lượng và loại suất ăn, đồ ăn vặt và các món đồ uống chúng tôi đưa lên chuyến bay. Bằng cách này, chúng tôi có thể giảm lãng phí thực phẩm đến 30-40% mà không làm thực đơn trên chuyến bay nhàm chán. Khi công nghệ tiến triển hơn, chúng tôi hy vọng có thể cắt giảm mức lãng phí đến 60-70%”, người phát ngôn của Emirates phát biểu với South China Morning Post.

Hồi tháng 10-2020, Emirates công bố mục tiêu giảm lãng phí thực phẩm 35% trên toàn dịch vụ mặt đất ở Dubai. Hãng đã đưa ra hệ thống quản lý có thể tìm ra loại nguyên liệu chế biến nào bị lãng phí nhiều nhất trong quá trình chế biến của công ty catering chế biến suất ăn.

Nhờ vào camera, một bộ gồm nhiều chiếc cân thông minh cỡ nhỏ và kỹ thuật học máy, hệ thống có thể phân biệt các suất ăn cần đổ bỏ và tính toán các chi phí tài chánh và mức độ tổn hại môi trường. Khối lượng các thực phẩm đổ bỏ sẽ được quy ra các chỉ số khí thải tương đương. “Chúng tôi sử dụng một bảng biểu ‘suất ăn tương đương’ để mọi người có thể dễ dàng nắm bắt hơn. Con số này được tính bằng cách lấy tổng khối lượng đồ ăn đổ bỏ chia cho trọng lượng của một suất an là 400g”, người phát ngôn Emirates nói.

Các dữ liệu chi tiết sẽ được thông báo đến bộ phận đặt mua suất ăn và họ sẽ có điều chỉnh đơn hàng từ hãng catering.

Quyên tặng suất ăn dư dôi cho tổ chức từ thiện

Từ năm 2011, Cathay Pacific đã hợp tác với các tổ chức phi chính phủ ở Hồng Kông để quyên tặng thực phẩm khách chưa đụng tới trên chuyến bay. Sau khi các máy bay của Cathay Pacific hạ cánh ở sân bay quốc tế Hồng Kông, nhân viên của ngân hàng thực phẩm Feeding Hong Kong sẽ đến thu gom các thùng đồ uống và bịch ngũ cốc còn nguyên. Họ sẽ phân phối các món này đến các ngôi nhà mở, viện dưỡng lão, bếp ăn cộng đồng và trung tâm xã hội trên toàn thành phố.
Từ năm 2014, Feeding Hong Kong đã tận dụng được 1.800 tấn thực phẩm dư thừa từ Cathay Pacific, nhiều hãng bay khác và các hãng catering. Dịch Covid-19 đã làm gián đoạn những nỗ lực này.
“Số chuyến bay bị giảm thiểu đồng nghĩa là lượng thực phẩm dư thừa không còn dồi dào như trước. Các kênh thu nhận và phân phối thực phẩm cùng đội ngũ tình nguyện viên của chúng tôi hoàn toàn bị đảo lộn”, giám đốc Feeding Hong Kong Gabrielle Kirstein phát biểu.
Cathay Pacific ước đoán rằng khối lượng thực phẩm mà hãng bay quyên tặng cho các ngân hàng thực phẩm ở Hồng Kông đã giảm hơn 50% trong suốt đại dịch.
“Trước dịch, công ty suất ăn Cathay Pacific Catering Services giao khoảng 83.000 suất ăn mỗi ngày cho khoảng 50 hãng bay cất cánh từ Hồng Kông. Khi các chuyến bay bị giảm thiểu, lượng suất ăn dư thừa cũng gia tăng. Nhưng về tổng quát, năm 2020 chúng tôi đã thu hoạch lượng thực phẩm ít hơn hẳn so với các năm trước bởi số khách giảm đáng kể”, người phát ngôn của Cathay Pacific phát biểu.