Quá tin tưởng Trung Quốc, tiêm kích JF-17 giờ thành "cục nợ" của Pakistan

Hơn hai mươi năm trước, Trung Quốc và Pakistan đã ký thỏa thuận hợp tác phát triển và sản xuất tiêm kích JF-17 (Trung Quốc gọi là FC-1) và hai bên chia đều chi phí phát triển. JF-17 là loại máy bay chiến đấu hạng nhẹ, một động cơ, đa chức năng giá rẻ, hoạt động trong mọi thời tiết; sử dụng khung máy bay của Trung Quốc, được trang bị hệ thống điện tử hàng không của phương Tây và được trang bị động cơ RD 93 của Nga. Pakistan cho rằng, khả năng hoạt động của JF-17 tương đương với chiến đấu cơ Su-30MKI, MiG-29 và Mirage 2000 của địch thủ Ấn Độ. Tuy nhiên, do JF-17 là máy bay chiến đấu giá rẻ, chủ yếu sử dụng hệ thống vũ khí và điện tử hàng không chất lượng thấp, nên loại máy bay này còn lâu mới đạt được khả năng như hình dung. Không quân Pakistan nhận thấy, chi phí chiến đấu và bảo dưỡng của JF-17 rất cao so với chiến đấu cơ hiện đại, nên cần phải giảm chi phí, hạ giá thành hơn. Theo hợp đồng, thị phần sản xuất JF-17 của tổ hợp hàng không Pakistan phải là 58%, nhưng còn lâu mới đạt được tỷ lệ này. Pakistan mua nguyên liệu và các thành phần quan trọng của máy bay từ Trung Quốc và lắp ráp thành JF-17 trong nước. Pakistan chỉ có thể sản xuất một số bộ phận như cánh, thân trước và đuôi, nhưng phải nhập khẩu nguyên liệu từ Trung Quốc. Hầu hết các linh kiện của JF-17 được sản xuất ở Trung Quốc, Nam Phi, Đông Âu. Chỉ có ghế phóng là của Martin Baker (Anh). Kể từ khi đi vào phục vụ năm 2009, Không quân Pakistan đã được trang bị 115 chiếc JF-17. Mẫu JF-17 huấn luyện hai chỗ ngồi, rất được mong đợi cũng đã chính thức được trang bị vào tháng 12/2020. Hiện có 5 phi đội máy bay JF-17 đang phục vụ cho Không quân Pakistan. Hiện tại, JF-17 đã có hai mẫu cải tiến (Block 1 và 2) và mẫu Block 3 tiên tiến hơn vẫn đang được phát triển; trên mẫu Block 3 sẽ được trang bị hệ thống điện tử hàng không tiên tiến hơn và radar mảng pha chủ động. Về nguyên tắc, tiêm kích chiến đấu hiện đại cần được trang bị các hệ thống đáng tin cậy để giảm thiểu các yêu cầu bảo trì. Hiệu suất của máy bay chiến đấu được đánh giá bởi hệ thống điện tử hàng không, vũ khí và động cơ mà nó được trang bị; và hầu hết các hệ thống JF-17 đều không đạt được những yêu cầu này. Điều này đã được chứng minh trong trận không chiến Ấn Độ-Pakistan vào ngày 27/2/2019, JF-17 đã không chiếm ưu thế tốt trước Mirage 2000 và Su-30 của Không quân Ấn Độ. Về khả năng xử lý dữ liệu thông tin, liên kết dữ liệu Link-17 nội địa mà JF-17 sử dụng, không chỉ không đáng tin cậy, mà nó không có tốc độ truyền dữ liệu đủ và không thể tích hợp với liên kết dữ liệu Link-16 của tiêm kích F-16. Mặc dù JF-17 được quảng cáo là máy bay chiến đấu thế hệ 4 "tốt nhất" của Không quân Pakistan sau F-16, nhưng trong trận không chiến Ấn Độ - Pakistan hai năm trước, JF-17 có thời gian hoạt động trên không cũng như khả năng mang vũ khí hạn chế. Nếu bị chế áp điện tử mạnh, JF-17 không thể xuất kích chiến đấu. Cốt lõi của hệ thống điện tử hàng không JF-17 là radar KLJ-7AL và máy tính điều khiển hỏa lực. Radar KLJ-7 có nhiều chế độ, nhưng có những vấn đề lớn trong vận hành và bảo trì, tỷ lệ hỏng hóc của radar rất cao. Nhiều mô-đun của máy tính điều khiển hỏa lực của JF-17 hoạt động không đáng tin cậy, vì vậy Pakistan hiện đang cố gắng sử dụng các máy tính điều khiển hỏa lực trong nước. JF-17 chỉ được trang bị tên lửa không đối không SD-10 và tên lửa chống hạm C-801AK của Trung Quốc. Hiện tại, quân đội Pakistan đang cố gắng kết hợp JF-17 với các loại vũ khí khác của Trung Quốc, nhưng không mấy thành công. Pháo 23 mm của JF-17 hoạt động cũng thường xuyên xảy ra trục trặc. Một trong những nguyên nhân chính khiến JF-17 hoạt động kém nữa là do động cơ RD-93 của Nga, đã nhiều lần xảy ra hỏng hóc và có độ tin cậy kém. Động cơ có vết nứt trên cánh quạt, vòi phun và vỏ động cơ. Hiệu suất kém của động cơ RD-93 là một mắt xích yếu Không quân Pakistan, họ đã nhiều lần bày tỏ quan ngại nghiêm trọng về chất lượng bảo dưỡng của động cơ và chi phí bảo dưỡng cao. Do độ tin cậy thấp, động cơ thường xuyên hỏng hóc và cung cấp phụ tùng không đủ, nên JF-17 thường xuyên phải ''nằm đất'', giảm tần suất hoạt động và khả năng sẵn sàng chiến đấu. Ngoài ra, JF-17 còn nhiều vấn đề khác vẫn chưa được giải quyết, chẳng hạn như rung lắc thiết bị hạ cánh, vết nứt trên thân máy bay, v.v. Pakistan đã đưa JF-17 đến các cuộc triển lãm hàng không quan trọng. Tuy nhiên, màn biểu diễn nhạt nhòa trong Triển lãm Hàng không Paris 2019, đặc biệt là khi bay ở tốc độ thấp, do đó đã không thu hút được bất kỳ khách hàng tiềm năng nào. Trung Quốc là đồng sở hữu JF-17, dẫn đầu nghiên cứu và phát triển, nhưng không trang bị JF-17, mà trang bị loại J-10 mạnh hơn. Trong khi Pakistan đã chi những khoản tiền khổng lồ cho những chiếc JF-17, thì liệu khoản chi này có thực sự xứng đáng hay không là một câu hỏi? Nguồn ảnh: RBTH. Tiêm kích giá rẻ JF-17 thể hiện khả năng cơ động mang tính "quảng cáo" rất cao của mình. Nguồn: INATV.