Thứ trưởng Bùi Thế Duy:'AI giúp doanh nghiệp kết nối trở lại nền kinh tế'

Giáo sư Yoshua Benjo, Thành viên sáng lập Element AI, Canada là diễn giả mở đầu với với bài tham luận "Phương án tiếp cận đào tạo AI ở các nước đang phát triển và lời khuyên cho nhân lực Việt Nam". Yoshua hiện là giáo sư tại khoa Khoa học máy tính và Nghiên cứu vận hành tại Đại học Montréal, từng nhận giải thưởng Turing, được coi là "giải Nobel" về máy tính. Ông cũng là một nhà tiên phong trong lĩnh vực học sâu - Deep Learning, công nghệ chi phối phần lớn hệ thống AI hiện nay.

Giáo sư Yoshua cho rằng, việc xây dựng thế mạnh tri thức trong các lĩnh vực, trong đó có AI rất quan trọng với các nước đang phát triển. Bởi trong tương lai, phát triển kinh tế luôn gắn liền với phát triển công nghệ. Công nghệ sẽ tạo ra nhiều thay đổi cho nền kinh tế cũng như tạo ra nhiều dịch vụ, sản phẩm mới. Nhân lực AI do đó phải có nền tảng cơ bản về khoa học máy tính và toán tốt.

Giáo sư Yoshua khuyên người trẻ, sinh viên muốn theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực AI cần có sự chuẩn bị tốt hơn một số nơi khác, điều này phụ thuộc vào văn hoá.

Ông thường để ý thấy điểm làm nên sự khác biệt giữa CV của các sinh viên từ nhiều nước khác nhau là các dự án của họ. Dù chưa tốt nghiệp, sinh viên vẫn có thể tham gia các dự án ở các môn học hoặc tự học. Nhờ đó, họ có thể cấu trúc một thuật toán không có trên sách vở hoặc áp dụng một thuật toán huấn luyện máy học cho một số các điểm chuẩn (benchmark) quốc tế.

"Khi bạn tham gia các dự án như vậy và đề cập chúng trong CV của mình sẽ giúp các giáo sư như tôi nhận ra người này đã có chút kinh nghiệm về các thuật toán, chứ không phải là toàn sách vở", ông nói.

Lời khuyên thứ hai của giáo sư tới sinh viên là hãy tới thư viện. Một trong những thuận lợi cho thế hệ trẻ ngày nay so với 20 năm trước là các thư viện như Pytorch- một dạng thư viện mã nguồn mở được phát triển riêng cho học sâu (Deep Learning). Nó khá dễ dùng so với các thư viện khác cùng loại, được nhiều sinh viên và nhà nghiên cứu sử dụng để tiếp cận học sâu và tái sử dụng mã mở của người khác để kiểm thử các biến số mà họ muốn thử nghiệm.

Ngoài ra, việc tự chuẩn bị cho các kinh nghiệm thực tế rất quan trọng. Sinh viên cần phải hiểu về mặt toán học và các khái niệm của các phương pháp học sâu. Họ cần nền tảng toán cao cấp về giải tích, xác suất và tối ưu để đọc hiểu các nghiên cứu về học máy.

Chẳng hạn, để đọc được sách như "Deep Learning" của Yoshua, nếu không hiểu được các thuật toán trong cuốn sách này, tức là sinh viên cần học thêm cũng như nghiên cứu thêm về các phép toán tương ứng. Nếu không làm được điều này, sinh viên dễ hiểu vấn đề một cách đại khái.

Cuối cùng, học lập trình cũng rất quan trọng, bởi hầu hết những thứ chúng ta đang làm với AI đều đòi hỏi chúng ta phải có khả năng biến từ toán thành mã nguồn. Do đó, khả năng biến từ ý tưởng thành các thí nghiệm thực tế hiệu quả, đòi hỏi bạn phải nắm vững lập trình, "code sạch", kỹ thuật phần mềm, phần mềm thực hành, git hub...

"Bạn phải hiểu văn hoá chia sẻ mã và mã nguồn mở trên thế giới, chủ động đóng góp cho cộng đồng bởi bạn sẽ được làm quen và được ghi nhận từ sự đóng góp đó. Nhờ vào Internet, nhờ đóng góp cho cộng đồng, kết nối với người khác hoặc các dự án hợp tác mà bạn có thể gom được cho mình các kinh nghiệm có ích về sau", ông khuyên.

Riêng sinh viên Việt Nam, với khoảng cách địa lý quá xa với MILA, giáo sư Yoshua nói việc học tập là khó nhưng khả thi, bằng email, các ứng dụng như Slack. Sinh viên không thể trực tiếp đến dự hoặc nghe một bài giảng ông thì có thể nghe lại các bản ghi âm. Các bài nói thường dễ hiểu, ít nhất là phần mở đầu. Nhờ sự học hỏi này, sinh viên có thể có những phần mở đầu tốt, nội dung diễn đạt bớt khô khan hơn.

Phát biểu khai mạc, thay mặt UBND TP HCM, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Nguyễn Việt Dũng nói rằng trong những năm qua, TP HCM đã phát đi thông điệp về trí tuệ nhân tạo là đề án xây dựng TP HCM thành đô thị thông minh trong giai đoạn 2020 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Mới đây nhất UBND TP HCM đã ban hành chương trình chuyển đổi số.

"Là một trong những tỉnh thành đầu tiên phê duyệt chương trình chuyển đổi số theo chỉ đạo của Chính phủ về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, trong đó trọng tâm là chương trình thúc đẩy ứng dụng trí tuệ nhân tạo tại thành phố", ông Dũng nói.

Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ TP HCM bày tỏ mong muốn sẽ kết nối các nguồn lực từ cộng đồng quốc tế, các bộ, ngành trung ương và cộng đồng nghiên cứu khoa học trí tuệ sáng tạo để hỗ trợ TP HCM trong quá trình xây dựng đô thị thông minh, đô thị sáng tạo và đặc biệt là ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo vào các lĩnh vực quản trị nhà nước, dịch vụ công, sản xuất kinh doanh cũng như các lĩnh vực trong đời sống, xã hội.

"Với sự kiện hôm nay, TP HCM mong muốn lắng nghe các tầm nhìn, kinh nghiệm từ cộng đồng nghiên cứu trí tuệ nhân tạo để chia sẻ những tri thức đó, hướng đến những ứng dụng cụ thể cho chương trình phát triển của thành phố trong thời gian tới để sau sự kiện này biến những tri thức đó thành hành động cụ thể đưa những ứng dụng trí tuệ nhân tạo thành hiện thực tại thành phố cũng như cả nước", ông Dũng nói.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, cho rằng, từ khoá trí tuệ nhân tạo (AI) đang được tìm kiếm và quan tâm nhiều trong những năm gần đây. AI là tâm điểm trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhưng đây không phải là lĩnh vực mới. Ở Việt Nam, từ 30-40 năm trước đã có nhiều nhà khoa học nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, trước đây, AI được xếp là một ngành khoa học hàn lâm, dành cho những nhà toán học và công nghệ thông tin xuất sắc, thường tách biệt với người dân, chưa có nhiều ứng dụng.

Gần đây, với sự hội tụ của nhiều công nghệ như dữ liệu lớn, công nghệ điện toán đám mây, Deep Learning, trí tuệ nhân tạo gần với cuộc sống, tạo ra nhiều thành tựu mới, làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống.

"Con người sẽ giao tiếp nhiều với máy tính hơn, máy tính giúp những nhà quản trị đưa ra những quyết định sáng suốt hơn, những người tàn tật có thể trở lại cuộc sống bình thường dễ dàng hơn", ông nói.

Hiện nay, tiếp cận với AI không đơn thuần chỉ là câu chuyện của các nhà nghiên cứu, đặc biệt không đơn thuần của của các nhà toán học, nhà công nghệ thông tin. AI cần được tiếp cận ở góc độ rộng hơn: quản lý nhà nước, chính sách, khuôn khổ pháp luật, nguồn nhân lực, hạ tầng và nguồn tài sản mới ngày nay là dữ liệu.

Theo Thứ trưởng Duy, chuỗi sự kiện AI4VN được tổ chức với góc tiếp cận toàn diện hơn. Nội dung của ngày hội với đầy đủ các loại hình, các phiên thảo luận và các cuộc thi. Do Covid-19, ban tổ chức phải cắt giảm phần trình diễn.

Ông Duy cho rằng, Covid-19 đã mang lại cho AI những cơ hội phát triển và thách thức trong tương lai. Đại dịch mang lại cơ hội, thúc đẩy chuyển đổi số nhanh hơn bao giờ hết.

Nếu như trước đây, Việt Nam mất hơn 10 năm để quảng bá, triển khai việc học E-learning thì nay, chỉ trong tháng 3/2020, việc học trực tuyến được triển khai đồng loạt cấp tiểu học, trung học đến bậc đại học. Các cơ quan nhà nước cũng có sự thay đổi khi các sự kiện, hội họp đều chuyển sang phương thức trực tuyến. Một ví dụ tiêu biểu là sự kiện Hội nghị cấp cao ASEAN 37 do Việt Nam là chủ nhà, được tổ chức trực tuyến.

Từ năm 2021, chúng ta sẽ thấm dần những khó khăn của Covid-19, trong đó là sự đứt gãy chuỗi sản xuất kinh doanh. Dù Việt Nam vẫn đảm bảo việc sản xuất bình thường, nhưng có thể sẽ đứt gãy nguồn cung cấp nguyên vật liệu cho doanh nghiệp, đứt gãy với thị trường thế giới, đứt gãy các luồng đầu tư.

"Chủ đề AI4VN đặt vấn đề làm thế nào để ứng dụng trí tuệ nhân tạo kết nối sự trở lại cho các doanh nghiệp, thúc đẩy sự trở lại của nền kinh tế. Khi đó, người dân, người lao động mới có được cuộc sống trở lại bình thường mới", ông Duy nói.