Trọng tài Bùi Thu Trang: 'Bắt ở World Cup là giấc mơ'

Tự kinh doanh để theo đuổi đam mê sau khi nghỉ bóng đá, Bùi Thu Trang vừa mừng vừa lo khi trở thành nữ trọng tài Việt Nam đầu tiên được FIFA ghi danh ứng viên bắt ở World Cup 2023.

- Chị nghĩ sao về việc được FIFA chọn vào danh sách ứng viên trọng tài làm nhiệm vụ tại World Cup 2023?

- Nhận tin đó, tôi rất sướng. Còn gì vinh dự hơn với trọng tài nếu được cầm còi tại World Cup. Nhưng bên cạnh đó cũng là nỗi lo.

Việt Nam mình chưa có trọng tài nào từng được vào danh sách ứng viên như vậy. Nên tôi hỏi khắp nơi, nhưng cũng không có ai có thể chia sẻ kinh nghiệm, làm thế nào để "ghi điểm", để được FIFA chọn. Chúng ta có chị Trương Thị Lệ Trinh là người giàu kinh nghiệm làm các giải của FIFA, nhưng chị lại là trợ lý. Quy trình của trợ lý với trọng tài khác nhau nhiều. Tôi chỉ biết tuân theo hướng dẫn của FIFA, cố gắng bắt các trận đấu thật tốt khi được giao nhiệm vụ. Cứ nỗ lực, biết đâu thành quả sẽ tới. Bắt ở World Cup là giấc mơ của tôi.

- Quy trình FIFA dành cho chị như thế nào?

- Tôi là trọng tài FIFA từ 2015. Hai năm sau, tôi được thăng cấp là trọng tài elite, đẳng cấp cao nhất trong hệ thống của họ. Nằm trong danh sách này rồi, ngày nào tôi cũng phải tập và báo cáo, không trốn được buổi nào.

FIFA gửi cho tôi một phần mềm, cùng các thiết bị. Hàng ngày, tôi phải tập các bài tập theo giáo án, khi thì tập sức mạnh, khi thì sức bền, khi thì tốc độ. Mọi hoạt động đều có máy móc đo lại, có cả theo dõi nhịp tim vận động. Người FIFA không có mặt cùng mình, nhưng họ theo dõi được hết. Tập thiếu một chút cũng bị nhắc ngay, chứ chưa nói tới trốn.

- Với các giải quốc tế từng làm nhiệm vụ, chị gặp khó khăn gì?

Tôi từng bắt AFF Cup, Vòng loại Olympic..., nên kinh nghiệm cũng ổn. Khó khăn nhất khi đi làm nhiệm vụ ở nước ngoài là ngoại ngữ. Tôi giao tiếp tiếng Anh tạm được, nhưng nói chuyện nhiều về chuyên môn thì vẫn còn chưa thật sự trôi chảy. Để giải quyết vấn đề này, hiện tại, tôi vẫn tranh thủ thời gian học các lớp tiếng Anh online cũng như tại lớp. Một khi ngoại ngữ tốt, tôi sẽ tự tin, làm nhiệm vụ tốt hơn.

Tôi đã làm nhiều giải quốc tế, nhưng World Cup vẫn là ở một đẳng cấp rất khác. Nếu không có Covid-19, tháng Ba vừa rồi tôi đã được sang Qatar theo lớp tập huấn, chuẩn bị cho giải U17 thế giới. Chỉ hai ngày trước khi bay, FIFA báo hủy vì dịch bệnh. Nếu làm nhiệm vụ ở giải U17 World Cup, tôi cũng sẽ có được nhiều kinh nghiệm hơn để hướng tới mục tiêu bắt ở giải vô địch thế giới.

- Nghề trọng tài nữ ở Việt Nam không phát triển. Tại sao chị lại chọn theo?

- Tôi đến với nghề trọng tài nhờ một cú rẽ ngang bất đắc dĩ. Tôi vốn là cầu thủ, nhưng rồi một tai nạn đã khiến tôi không thể chơi bóng đỉnh cao được nữa, phải chuyển nghề.

Là con gái nhưng tôi lại mê bóng đá. Tới năm 11 tuổi, tôi đăng ký đi thi đấu khi Hải Phòng tuyển chọn cầu thủ để chuẩn bị cho Đại hội Thể thao Toàn quốc. Càng chơi, tôi càng máu bóng đá. Nhưng bóng đá nữ Hải Phòng không mạnh, nên năm 14 tuổi, tôi khăn gói lên Thủ đô, đăng ký vào CLB Hà Nội, theo lời giới thiệu của chị Tuyết Mai.

Tôi tập được hai buổi, thì HLV Nguyễn Anh Tuấn "chấm", nói về mời bố mẹ lên ký hợp đồng. Lúc đó tôi sướng vô cùng. Thể hình tôi nhỏ, không hợp lắm với thể thao chuyên nghiệp nhưng rồi vẫn đậu. Tôi từng bước cố gắng, đã được chơi ở giải VĐQG với vị trí tiền vệ trái và có huy chương.

Nhưng rồi năm 2007, đúng thời điểm sự nghiệp đang lên, tôi bị tai nạn xe máy, chấn thương đầu gối. Tôi vẫn có thể chơi bóng, nhưng phong độ đi xuống. Vậy là dù tiếc nuối, tôi phải rẽ ngang. Tôi rời Hà Nội, vừa học Đại học TDTT ở Từ Sơn, Bắc Ninh, vừa đá cho Thái Nguyên theo dạng cho mượn. Trường tôi có lớp trọng tài, tôi thấy hợp quá nên đăng ký. Rồi năm 2009, tôi cũng xin nghỉ Thái Nguyên khi vẫn còn hợp đồng để chuyên tâm với nghiệp trọng tài.

So với nghiệp cầu thủ, nghiệp trọng tài của tôi suôn sẻ hơn. Năm 2011, tôi lần đầu tiên được phân công làm nhiệm vụ ở giải U19 Quốc gia tại Hà Nam. Không ngờ chỉ sau một trận, tôi được "chấm" để làm nhiệm vụ ở giải vô địch quốc gia.

- Các trọng tài nam Việt Nam hứng chịu nhiều chỉ trích trong thời gian qua. Với các trọng tài nữ thì thế nào?

- Trước đây các giải nữ của Việt Nam không được quan tâm lắm, các trọng tài nữ cũng vậy. Do đó, chúng tôi ít bị soi, cũng đỡ áp lực. Chúng tôi chỉ gặp chút vấn đề là các cầu thủ phản ứng. Nhưng nữ cầu thủ phản ứng thì cũng nhẹ nhàng hơn các đồng nghiệp nam.

Vài năm gần đây, bóng đá nữ được quan tâm hơn, "lên sóng" nhiều hơn. Do vậy, các nữ trọng tài chúng tôi cũng phải nỗ lực cải thiện, bắt tốt hơn, điều hành chỉnh chu hơn.

- Chị nghĩ sao về việc trọng tài nữ làm nhiệm vụ ở các giải của nam?

- Từ năm trước tôi đã được thử sức bắt các trận đấu của nam, ở giải sinh viên. Rõ ràng các trận đấu của nam nhanh hơn nữ rất nhiều. Vì vậy, chúng tôi sẽ phải có thể lực tốt hơn, tập trung hơn. Năm nay, Ban trọng tài VFF còn tính cho chúng tôi làm việc ở giải hạng Nhất của nam. Điều đó rất thú vị.

- Thu nhập từ nghề trọng tài của chị hiện tại thế nào?

- Trọng tài nữ chúng tôi có bao giờ nghĩ đến chế độ đâu. Gần đây chế độ của trọng tài được nâng lên, với 2,5 triệu đồng mỗi trận cho trọng tài chính. Nhưng các giải của chúng ta không có nhiều, nên thu nhập rất hạn chế.

Các trọng tài nữ Việt Nam ai cũng có nghề khác để kiếm sống. Đa phần các đồng nghiệp của tôi đi dạy, hoặc làm trong công ty. Bản thân tôi thì kinh doanh lấy tiền nuôi đam mê làm trọng tài.

Tôi không thể làm trong các công ty được. Bình thường, một tháng tôi đi khoảng 12 ngày để làm nhiệm vụ bóng đá trong nước và quốc tế. Nghỉ nhiều như vậy, sếp nào chấp nhận nổi. Xác định vậy nên tôi chuyển qua kinh doanh. Tôi bán giày bóng đá online. Những ngày mình đi xa thì vẫn có thể chốt đơn, nhờ bố mẹ hỗ trợ chuyển hàng. May mắn chuyện buôn bán cũng tạm ổn nên tôi yên tâm để tập trung với đam mê làm trọng tài.

- Công việc trọng tài đi liên tục ảnh hưởng thế nào tới chuyện gia đình của chị?

- Tôi đi suốt nên chuyện tình cảm chưa suôn sẻ. Tôi năm nay 34 tuổi chưa lập gia đình nên bố mẹ cũng lo, giục suốt. Nhưng duyên chưa tới thì phải chịu. Mà chưa có gia đình nên mình càng có thể chuyên tâm cho sự nghiệp hơn.

Lâm Thỏa