Tỷ lệ người Việt thừa cholesterol ở mức đáng báo động: Giải pháp là gì?

Theo các chuyên gia Bộ Y Tế, thực trạng thừa cholesterol ở Việt Nam là vấn đề báo động nhưng mỗi cá nhân hoàn toàn có thể tự kiểm soát để tránh khỏi tình trạng này..

Nhằm giúp người dân hiểu hơn về những nguyên nhân dẫn đến tình trạng thừa cholesterol cũng như có thêm kiến thức để tự kiểm soát, điều chỉnh, Dân Trí đã có buổi tường thuật các bài tham luận, báo cáo của các chuyên gia hàng đầu về dinh dưỡng, tim mạch dưới sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn.

1/3 người Việt Nam trưởng thành bị thừa cholesterol

Theo PGS. TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế, bệnh tim mạch cùng với các bệnh lý không gây nhiễm khác là nguyên nhân tử vong hàng đầu trên thế giới. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới thì tỷ lệ này lên tới 71% trong tổng số các ca tử vong trên thế giới. Tại Việt Nam, theo thống kê chưa chính thức thì tỷ lệ này còn cao hơn thế giới, chiếm 77%.

Thứ trưởng nhấn mạnh, một trong những nguyên nhân dẫn đến thực trạng này chính là tỷ lệ người dân thừa cholesterol ở nước ta đang ở mức cao và không ngừng tăng thêm.

“Theo thống kê thì có khoảng 1/3 số người trưởng thành có tình trạng thừa cholesterol. Đặc biệt hơn, 50% phụ nữ trong độ tuổi 50 -69 tuổi đang trong tình trạng thừa cholesterol. Đây là thực trạng đáng báo động và cần có những biện pháp ngăn chặn kịp thời vì thừa cholesterol chính là một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn tới và làm gia tăng tỷ lệ các bệnh tai biến mạch máu não (đột quỵ), nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành… trong thời gian gần đây”, Thứ trưởng Bộ Y tế cho hay.

Nhiều sai lầm trong chế độ ăn khiến người Việt thừa cholesterol

Theo PGS.TS Lê Bạch Mai - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, thực tế, người Việt không tiêu thụ nhiều chất béo nhưng vẫn rơi vào tình trạng thừa cholesterol ở mức cao do chính những sai lầm trong lối sống, đặc biệt là cách lựa chọn, chế biến thực phẩm đã dẫn đến thực trạng tỷ lệ người bị thừa cholesterol ở mức cao.

Có thể kể ra những sai lầm trong cách ăn uống của người Việt, dẫn đến tình trạng thừa cholesterol như:

- Không ăn đủ rau: “Số liệu thống kê cho thấy, 51% phụ nữ Việt Nam không ăn đủ lượng rau khuyến nghị. Trong khi con số này ở đàn ông lên đến 63%”, PGS.TS Lê Bạch Mai phân tích. Rau cung cấp vitamin, khoáng chất kiềm rất tốt cho cơ thể. Đặc biệt, chất xơ có trong rau đóng vai trò như chiếc chổi sẽ quét dọn cholesterol thừa ra khỏi cơ thể.

- Thích ăn phủ tạng động vật: Không khó để nhận thấy, người Việt Nam rất ưa chuộng các món phủ tạng động vật như lòng, dồi... Theo PGS.TS Lê Bạch Mai, đây đều là những món có chứa rất nhiều cholesterol xấu.

- Không chăm sóc tốt lá gan: Gan là cơ quan sản sinh cholesterol nội sinh. Tuy nhiên, người Việt lại có nhiều thói quen xấu tàn phá lá gan như lạm dụng rượu bia, thích uống đồ uống có gas, ít ăn rau. Khi chức năng gan không còn tốt, sẽ hạn chế việc sinh ra cholesterol tốt.

- Ăn nhiều thịt đỏ: “Khi nghĩ đến nguồn cung cấp protein trong bữa ăn, người Việt thường lựa chọn các loại thịt đỏ (thịt heo, thịt bò) đầu tiên. Tuy nhiên, những loại thịt này chứa nhiều axit béo bão hòa, có hàm lượng cholesterol cao nên không tốt cho quá trình chuyển hóa cholesterol của cơ thể”, PGS.TS Lê Bạch Mai nhận định. Chuyên gia này cũng lưu ý rằng, ngay cả các phần thịt nạc cũng có chứa chất béo, chứ không riêng gì thịt mỡ.

- Lười uống nước: Việc ít uống nước khiến các chất thải, cặn bã trong ruột bị tồn đọng làm cho cholesterol không được đào thải.

- Chưa biết cách lựa chọn chất béo có lợi khi chế biến thực phẩm: Theo PGS.TS Lê Bạch Mai, dễ nhận thấy là các bà nội trợ thường vô tình đưa vào bữa ăn gia đình những loại chất béo không có lợi cho sức khỏe như dùng mỡ động vật thẳng ra để chế biến (nấu món gà thắng mỡ gà, món thịt chiên rán thì dùng mỡ heo… vì nghĩ như thế món ăn mới thơm ngon). Một số chị em lại chưa có thói quen thay thế các chất béo có hại bằng chất béo có lợi như dùng chất béo từ các loại hạt (ăn thô) hoặc dùng dầu thực vật để chế biến chiên, xào, trộn salad, tăng cường ăn chất béo từ các loại cá giàu omega 3-6-9 có trong cá hồi, các trích, cá ngừ… Việc chưa hiểu hết vai trò của các loại chất béo khiến họ không thể khai thác tối đa lợi ích của chất béo, thậm chí còn gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Thay đổi lối sống vận động và dinh dưỡng: Bí quyết vàng đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol

Theo các chuyên gia, duy trì một chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh là biện pháp hiệu quả nhất để đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol, từ đó phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm. Các khuyến nghị quan trọng được đưa ra bao gồm: 

- Hạn chế ăn, uống các thực phẩm chứa nhiều cholesterol.

- Bổ sung chất béo có lợi (nhóm chất béo không bão hòa) vào chế độ ăn uống: Nhóm chất béo không bão hòa như omega 3-6-9 được tìm thấy nhiều trong các loại cá biển sâu như cá hồi, cá trích và các loại dầu thực vật như dầu gạo lứt, dầu đậu nành, dầu hướng dương... Đặc biệt, dưỡng chất Gamma Oryzanol & Phytosterol có trong một số loại dầu ăn và gạo lứt đã được khoa học chứng minh có tác dụng trong việc giảm hấp thụ cholesterol xấu từ thực phẩm. Những dưỡng chất này cần được bổ sung liên tục, đều đặn vào thực đơn mỗi ngày. 

- Thực hiện lối sống khoa học: Song song với việc thay đổi chế độ ăn uống, cần tăng cường các hoạt động thể chất như tập thể dục thường xuyên (đi bộ, đạp xe, bơi lội…). Thực hiện ít nhất 150 phút tập thể dục cường độ vừa phải mỗi tuần, được khuyến nghị để giúp giảm cholesterol. Đi bộ, bơi lội và đạp xe là những ví dụ điển hình của loại bài tập này.  

- Ngừng hút thuốc, hạn chế rượu bia, thức uống có gas. 

Minh Nhật - Trường Thịnh