Vì sao Indonesia hay xảy ra tai nạn máy bay?

Vụ tai nạn máy bay hôm 9/1 ở Indonesia, khi chiếc máy bay Boeing 737-500 của hãng hàng không Sriwijaya Air, chở 62 người rơi xuống biển Java ngay sau khi cất cánh, một lần nữa khiến dư luận chú ý tới mức độ an toàn hàng không ở quốc gia Đông Nam Á này.

Hãng AP hôm 10/1 đưa tin, Indonesia nắm giữ một kỷ lục đáng quên nhất trong ngành hàng không khi có số vụ tai nạn với máy bay dân dụng nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào ở châu Á, kể từ năm 1945. Các vụ tai nạn hàng không trong quá khứ được cho là do công tác đào tạo phi công còn yếu, máy bay có lỗi cơ khí, vấn đề kiểm soát không lưu và bảo trì máy bay kém. 

Ngày 28/12/2014, máy bay Airbus A320-200 của hãng AirAsia Indonesia, số hiệu QZ8501, mất tích khi đang trên đường bay từ thành phố Surabaya (Indonesia) tới sân bay Changgi (Singapore). Toàn bộ 162 người trên máy bay đã thiệt mạng. Nguyên nhân được giới chức Indonesia công bố là lỗi từ hệ thống kiểm soát hoạt động của bánh lái và phi công.

Ngày 29/10/2018, máy bay Boeing 737 MAX 8 của hãng hàng không Lion Air bị rơi xuống vùng biển ngoài khơi đảo Java. Toàn bộ 189 người trên máy bay đều thiệt mạng. Theo Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Indonesia, lỗi dẫn đến tai nạn thảm khốc là do hãng Boeing và phi công. 

Vì sao Indonesia có nhiều vụ máy bay rơi?

Theo AP, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này được cho là sự kết hợp của các yếu tố kinh tế, xã hội và địa lý. 

Trong những năm đầu bùng nổ của ngành hàng không Indonesia, có rất ít quy định hoặc sự giám sát với ngành này. 

Các hãng hàng không giá rẻ tràn ngập thị trường, cho phép việc di chuyển bằng máy bay trở thành phương thức đi lại phổ biến của nhiều người ở quốc gia được hợp thành từ nhiều hòn đảo - nơi có nhiều khu vực chưa có cơ sở hạ tầng giao thông hiệu quả hoặc an toàn.  

Theo dữ liệu từ Mạng lưới An toàn Hàng không, Indonesia đã ghi nhận 104 vụ tai nạn với máy bay dân dụng, khiến hơn 1.300 người tử vong, kể từ năm 1945. 

Mỹ đã cấm các hãng vận tải Indonesia hoạt động tại nước này từ năm 2007 đến năm 2016 vì "chưa đạt một hoặc nhiều yêu cầu như chuyên môn kỹ thuật, đào tạo nhân viên, quy trình lưu trữ hồ sơ hoặc điều tra". Liên minh châu Âu cũng có lệnh cấm tương tự từ năm 2007 đến 2018. 

Mọi thứ có được cải thiện?

Câu trả lời là có. 

Geoffrey Thomas, chuyên gia hàng không kiêm tổng biên tập trang AirlineRatings, chia sẻ với AP: "Ngành hàng không đã được quan tâm hơn và việc giám sát ngày càng chặt chẽ, nghiêm ngặt hơn". 

Giới chức Indonesia thường xuyên kiểm tra hơn, quy định chặt chẽ hơn về các cơ sở, quy trình bảo dưỡng cũng như đào tạo phi công tốt hơn.  

Cục Hàng không dân dụng Mỹ đã xếp hạng hàng không Indonesia vào nhóm loại 1 năm 2016, đồng nghĩa với việc quốc gia Đông Nam Á này đảm bảo việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn của Tổ chức Hàng không Dân dụng quốc tế. 

Vì sao máy bay Indonesia chở 62 người bị rơi?

Theo AP, vẫn còn quá sớm để đưa ra kết luận nguyên nhân khiến máy bay Boeing 737-500 của hãng hàng không Sriwijaya Air, chở theo 62 người, gặp nạn hôm 9/1 ngay sau khi cất cánh. 

Các chuyên gia hàng không nhận định một số nguyên nhân có thể dẫn đến thảm kịch này là lỗi con người, tình trạng của máy bay và thời tiết xấu ở thủ đô Jakarta, nơi máy bay cất cánh. 

Các ngư dân ở xung quanh khu vực máy bay rơi cho biết, họ nghe thấy một tiếng nổ rồi sau đó là các mảnh vỡ và nhiên liệu trôi nổi gần thuyền của họ. Nhưng mưa lớn làm giảm tầm nhìn và mọi thứ không được trông thấy rõ ràng. 

Hãng hàng không Sriwijaya Air trước đây chỉ gặp các sự cố nhỏ, như máy bay trượt khỏi đường băng khi hạ cánh năm 2008 do lỗi thủy lực. 

Jefferson Irwin Jauwena, chủ tịch của hãng Sriwijaya Air, cho biết chiếc máy bay gặp nạn hôm 9/1 đã hoạt động được 26 năm và được các hãng hàng không của Mỹ sử dụng trước đây. Cũng theo ông Jauwena, chiếc máy bay đã thực hiện xong một chuyến bay khác cùng ngày hôm đó. 

Các chuyên gia hàng không cho biết, cần phải điều tra để xác định xem liệu máy bay này có đủ điều kiện để cất cánh hay không. 

Khi nào biết chuyện gì xảy ra với máy bay chở 62 người?

Các quan chức Indonesia cho biết đã xác định được vị trí của mảnh vỡ máy bay và các hộp đen hôm 10/1. Giới chức đang trích xuất dữ liệu từ hộp đen máy bay và máy ghi âm buồng lái để biết những gì đã xảy ra. 

Gerry Soejatman, chuyên gia hàng không Indonesia, cho biết, quá trình điều tra và xác định chuyện gì đã xảy ra với máy bay chở 62 người có thể diễn ra trong nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng. 

Indonesia dự kiến dẫn đầu cuộc điều tra và hoan nghênh các nhà quan sát quốc tế tham gia. Ông Soejatman cho biết, cần có một báo cáo tạm thời từ Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Indonesia trong vòng một tháng. "Các phân tích sẽ bắt đầu từ báo cáo này", ông Soejatman nói.