Kinh tế đêm tại TP.HCM: Thực trạng và giải pháp

TP.HCM được xem là đầu tàu kinh tế, hội tụ nét văn hóa, ẩm thực của hầu hết các địa phương trên cả nước, và là điểm đến luôn thu hút du khách trong nước và nước ngoài. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp lữ hành cho rằng, sản phẩm kinh tế đêm của Thành phố còn nghèo nàn, thiếu bản sắc. 

"Ngủ sớm" vì vắng khách

Các khu chợ đêm, dịch vụ kinh tế ban đêm đa số vẫn ở quy mô nhỏ lẻ, chủ yếu do tiểu thương tự doanh, mặc dù được cho phép kinh doanh từ 18 giờ đến 6 giờ sáng hôm sau nhưng các khu chợ đêm vẫn thường kết thúc trước 23 giờ. 

Ghi nhận tại một số chợ ẩm thực đêm trên địa bàn TP.HCM, chúng tôi thấy rằng dù là khu ẩm thực có tiếng và quy mô lớn nhưng vẫn đóng cửa khá sớm. Ví dụ như phố ẩm thực Vĩnh Khánh hay chợ Xóm Chiếu (quận 4), hàng quán cũng chỉ buôn bán đến 22 giờ. Các khu ẩm thực hiện nay cũng chủ yếu phục vụ khách nội địa, sau "dư chấn" từ đại dịch, lượng khách nước ngoài vẫn thưa thớt.

Chị Nguyễn Thị Lan - tiểu thương kinh doanh tại khu vực này cho hay: "Trước dịch, quán tôi mỗi đêm có hàng chục lượt khách nước ngoài, bây giờ thì không chỉ quán tôi mà các quán trên đoạn đường này rất ít thấy khách nước ngoài".

Chung tình trạng đó, tại phố Bùi Viện (phường Phạm Ngũ Lão, quận 1) vốn là nơi thu hút khách nước ngoài khi đến TP.HCM, sau khi đi vào hoạt động tháng 8/2017, mỗi ngày thu hút hàng nghìn lượt du khách các nước, nhưng từ đại dịch đến nay, lượng khách đã giảm rất nhiều.

Nằm trong tầng hầm Công viên 23/9 (quận 1), Trung tâm thương mại Central Market, hay còn gọi là "Chợ ngầm" cũng chịu chung tình trạng thưa khách. Theo đó, lượng khách đến đây đã giảm rõ rệt so với trước đại dịch Covid-19. Hàng chục kiốt phải đóng cửa, những cửa hàng ăn uống bị bỏ trống, cơ sở vật chất bị hư hại sau hai năm không hoạt động. Những cửa hàng còn lại buôn bán lẻ tẻ, thưa khách. Nhiều tiểu thương tại khu vực này đã phải rời bỏ hoặc tạm dừng kinh doanh vì lợi nhuận quá kém, không thể duy trì cửa hàng.

Có một hiện tượng làm xấu thêm "kinh tế đêm" tại TP.HCM là tình trạng móc túi, cướp giật tại "khu phố Tây" Bùi Viện, vốn được xem là địa điểm du lịch hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Hay việc thư giãn như đi dạo dọc bờ sông Sài Gòn cũng bị lực lượng bảo vệ kiểm soát. Chẳng hạn, khu vực bờ sông Sài Gòn ngay cạnh Vinhomes Golden River là nơi lý tưởng để đi bộ, vui chơi, gặp gỡ bạn bè nhưng chỉ cần qua 22 giờ, bảo vệ sẽ lập tức "hỏi thăm".

Dịch vụ đêm nghèo nàn

TP.HCM đang lãng quên "mỏ vàng" khi không có nhiều sản phẩm về đêm để "rút hầu bao" du khách. Trong khi thế giới xem Night Time Economy là cách "hái ra tiền" thì ở TP.HCM, nhiều năm qua, du khách không có nhiều dịch vụ giải trí về đêm, không có chỗ chơi, không biết tiêu tiền thế nào.

Ông Nguyễn Văn Mỹ - Chủ tịch Công ty TNHH Du lịch Lửa Việt cho rằng, ban ngày khách chủ yếu đi theo chương trình, chỉ buổi tối mới có thời gian để khám phá văn hóa, ẩm thực và các hoạt động khác. "Trong chương trình tour, quỹ thời gian buổi tối rất nhiều để khách tự do khám phá, trải nghiệm. Tuy nhiên, chúng ta không có nhiều sản phẩm ban đêm để trải nghiệm nên đa phần khách thường rủ nhau đi nhậu", ông Mỹ nêu thực tế.

Theo ông Mỹ, Đài Loan có hàng trăm chợ đêm. Khách du lịch Đài Loan 4 ngày phải đi 4 chợ đêm vì các chợ đêm ở đây được xây dựng không giống nhau. Mỗi khu chợ đêm ở Đài Loan mang một phong cách riêng, không cái nào giống cái nào nên đều có điểm nhấn để thu hút du khách.

Trong khi đó, Sài Gòn là một trong những điểm đến thu hút đông đảo khách du lịch trong nước và ngoài nước nhưng lại không có một khu chợ đêm đúng nghĩa, có chăng chỉ vài ba khu phố ẩm thực để thu hút thực khách đến ăn và nhậu. Cũng vì thế mà không gia đình nào dám đưa con đến "khu phố Tây" Bùi Viện vì ở đây chẳng có dịch vụ gì dành cho trẻ nhỏ.

Theo TS. Trương Hoàng Phương - thành viên Ban Nghiên cứu sản phẩm du lịch, Hiệp hội Du lịch TP.HCM, khi khách du lịch đến một điểm nào đó thì ngoài thời gian tham quan ban ngày, quỹ thời gian họ còn lại ban đêm rất lớn. Do đó phải suy nghĩ cần làm gì để tạo sản phẩm cho du khách. Du lịch hồi phục cũng là lúc phải định hình lại sản phẩm, mở rộng và xây dựng thêm những dịch vụ mới lạ, hấp dẫn để lôi kéo khách tới và nâng cao giá trị chi tiêu của khách.

Việc cần làm gì để tạo sản phẩm cho du khách về đêm đã được các đơn vị lữ hành tại TP.HCM đặt ra từ rất lâu, nhưng tới giờ gần như không có nhiều thay đổi, ngay dịch vụ ẩm thực cũng chưa tạo được sự khác biệt giữa ăn uống ban ngày và ăn uống ban đêm. 

Khách ăn buổi tối, đáng lẽ phải ngồi lâu hơn, có cơ hội sử dụng tiền nhiều hơn thì hiện nay chúng ta chỉ có thể đưa họ vào những nhà hàng, quán ăn bình thường. Đó là một sự lãng phí.

Theo ông Trương Hoàng Phương, TP.HCM cũng thiếu dịch vụ vui chơi, giải trí. Những điểm để khách du lịch có thể chơi thâu đêm suốt sáng hiện nay tại TP.HCM hầu như không có. TP.HCM nên quy hoạch để có những dịch vụ vui chơi đi kèm và dĩ nhiên là phải tuân theo quy định của pháp luật. Các dịch vụ như bar, vũ trường, thậm chí cả casino cho người nước ngoài chơi xuyên đêm đến giờ TP.HCM vẫn chưa có.

Cũng theo ông Trương Hoàng Phương, những show biểu diễn nghệ thuật hiện nay tại TP.HCM cũng không có nhiều, ngoại trừ chương trình À Ố Show. Tuy nhiên, À Ố Show vẫn chưa là một điểm đến vào ban đêm mà khách phải nhất định trải nghiệm như khi đến Thái Lan hay một số quốc gia khác là phải đi đâu đó, phải trải nghiệm dịch vụ nào đó. Dù chương trình À Ố Show được biểu diễn ở Nhà hát Thành phố, gần phố đi bộ nhưng hiện nay phố đi bộ Nguyễn Huệ chưa phải là phố đi bộ "sống". 

"Có nghĩa là TP.HCM chưa có nhiều hoạt động theo đúng nhu cầu của du khách. Vấn đề khách tiêu tiền thế nào khi tới phố đi bộ Nguyễn Huệ thì dường như TP.HCM chưa nghĩ đến", ông Trương Hoàng Phương phân tích và cho rằng, vị trí để trình diễn chương trình nghệ thuật À Ố Show khá tốt nhưng phố đi bộ chưa khai thác hết để biến nó thành "mỏ vàng".

Ông Nguyễn Quốc Kỳ - Chủ tịch Công ty Du lịch Vietravel trong hội thảo "Đột phá kinh tế từ du lịch" diễn ra hồi trước dịch Covid-19 khẳng định, nhu cầu chi tiêu của du khách vào ban đêm mới đáng kể, chiếm khoảng 70% mức chi tiêu trong đường tour của khách. Tuy nhiên, hiện TP.HCM và nhiều tỉnh, thành khác có ngành du lịch được xem là kinh tế mũi nhọn, dịch vụ giải trí về đêm để thu hút khách, tăng khả năng chi tiêu của khách lại chưa được xem trọng đầu tư.