Bộ trưởng Y tế: Đau lòng vì sai phạm trong ngành y

Sáng 10/11, phiên chất vấn, trả lời chất vấn đầu tiên của kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV tại nghị trường diễn ra rất sôi nổi. Nhiều vấn đề liên quan đến phạm vi quản lý Nhà nước của ngành Y tế đã được đại biểu đặt ra, trong đó có vi phạm của cán bộ y tế thời gian gần đây.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Phó đoàn Đồng Tháp) nêu thực trạng một số cán bộ y tế vi phạm về đấu thầu, vướng vòng lao lý. "Bác sĩ chuyên môn giỏi nhưng quản trị chưa tốt. Vậy đã đến lúc tách bạch quản lý với chuyên môn chưa? Bộ trưởng có suy nghĩ gì?", ông chất vấn.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long thông tin, thời gian qua Bộ y tế đã có nhiều thay đổi về quản lý cũng như bổ nhiệm lãnh đạo bệnh viện. "Với các bệnh viện, chúng tôi đều đề nghị có một lãnh đạo quản lý về kinh tế, có thể là tài chính, kế toán. Thời gian qua một số đơn vị đã triển khai vấn đề này. Chúng tôi xin tiếp thu ý kiến đại biểu để việc quản lý ngành được minh bạch hơn, nhất là quản lý tài chính với các cơ sở y tế công lập", ông Long trả lời.

Trả lời đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) về vấn đề tăng cường kiểm tra, giám sát trong quản lý, cũng như trách nhiệm trong một số vụ việc vi phạm của cán bộ y tế, ông Long nói những vi phạm này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, do cơ chế, hướng dẫn, nhưng cũng do những vi phạm mang tính cá nhân.

"Mặc dù quy định đấu thầu rất cụ thể nhưng vẫn có sai phạm, rồi tham ô, tham nhũng, những điều này chúng tôi lên án và các cơ quan chức năng sẽ xử lý đúng quy định pháp luật", Bộ trưởng nói. Theo ông, ngành Y sẽ tiếp tục rà soát quy định về mua sắm, đấu thầu, phân cấp phân quyền. Bộ đã có nhiều văn bản, hướng dẫn để tăng cường giám sát đối với các đơn vị thuộc Bộ, các địa phương tăng cường giám sát với các đơn vị trên địa bàn để ngăn ngừa, phòng chống, xử lý các trường hợp vi phạm.

Tham gia tranh luận, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng các giải pháp Bộ trưởng đưa ra chưa thỏa đáng. "Bộ trưởng nói sẽ phân công người phụ trách về kinh tế trong bệnh viện. Nhưng nếu xảy ra sai phạm thì người đứng đầu vẫn phải chịu trách nhiệm", ông Cường phân tích.

Ông nói, theo quy định, hàng năm cơ quan chủ quản đều phải duyệt quyết toán với vốn sử dụng từ ngân sách, còn hoạt động từ vốn của đơn vị thì phải kiểm tra báo cáo tài chính. Như vậy, những cơ quan có chuyên môn về kinh tế khi kiểm tra các báo cáo tài chính không phát hiện ra sai phạm thì làm sao các giáo sư, bác sĩ chỉ có chuyên môn y tế phát hiện ra được? Vì vậy, theo Hiệu phó Đại học Kinh tế quốc dân, những sai phạm vừa qua có phần trách nhiệm của cơ quan chủ quản.

Trả lời đại biểu Cường, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói theo quy định của Đảng, Nhà nước thì người đứng đầu chịu trách nhiệm nếu để xảy ra sai phạm trong đơn vị. Ở mỗi đơn vị, người đứng đầu chịu trách nhiệm thiết lập cơ chế làm việc, kiểm tra, giám sát và triển khai công việc. Do vậy, nếu đơn vị xảy ra sai phạm thì dù trực tiếp hay gián tiếp, người đứng đầu phải chịu trách nhiệm.

Bộ Y tế chịu trách nhiệm về chuyên môn, kỹ thuật với cơ sở y tế toàn quốc. Nhưng với vấn đề nhân sự, quản lý tài chính, thanh tra, kiểm tra thì do UBND các tỉnh, thành. Địa phương cũng thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm. Bộ Y tế lập đoàn kiểm tra chuyên ngành, nhưng chỉ mang tính chuyên môn; còn về kinh tế, đấu thầu, mua sắm do địa phương xử lý.

Thời gian qua, Bộ Y tế thường xuyên nhắc nhở các đơn vị phải chấp hành đúng quy định về quản lý đấu thầu, mua sắm. Thực tế, Chính phủ cho phép mua sắm trang thiết bị y tế trong tình trạng khẩn cấp, nhưng một số địa phương vẫn có tâm lý "ngại mua sắm". "Chúng ta rất đau lòng vì những sai phạm xảy ra, nhưng phải xử lý đúng quy định", ông Long nói thêm.

Tham gia giải trình thêm, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, các quy định hiện hành đã nêu rõ tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình bổ nhiệm viên chức quản lý ở đơn vị sự nghiệp. Nghị định của Chính phủ quy định khung, sau đó các Bộ chuyên ngành xây dựng tiêu chuẩn, điều kiện cụ thể phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của ngành mình.

"Bộ Y tế đã ban hành thông tư quy định cụ thể chức năng, tiêu chuẩn bổ nhiệm trong ngành y. Nhưng thực tiễn, cũng có những vấn đề phát sinh ở một số cơ sở y tế, nhân sự quản lý có năng lực chuyên môn, nhưng chưa có năng lực về quản trị", bà nói.

Từ thực tiễn đó, với góc độ của ngành, Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với Bộ Y tế nghiên cứu kỹ hơn, đảm bảo nhân sự lãnh đạo vừa có năng lực chuyên môn vừa có năng lực quản trị, trường hợp cụ thể thì cân nhắc quyết định. Tuy nhiên, khi đang đẩy mạnh thực hiện tự chủ đơn vị sự nghiệp công, lãnh đạo cần có năng lực quản trị, đáp ứng yêu cầu của việc đẩy mạnh tự chủ đơn vị sự nghiệp y tế.

"Cũng cần làm rõ về tiêu chuẩn, điều kiện và trách nhiệm của người đứng đầu với đơn vị sự nghiệp khi đang thực hiện tự chủ, đẩy mạnh xã hội hóa trong ngành y tế", bà Trà nói.

Đại biểu Huỳnh Thị Ánh Sương (Quảng Ngãi) đặt câu hỏi về vấn đề xã hội hóa trong y tế, khi nhiều đơn vị tư nhân đầu tư máy móc thiết bị với mục đích thu lợi nhuận, nhiều cán bộ ngành y tế từ đó vướng lao lý.

Với vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho biết, việc huy động nguồn lực xã hội trong lĩnh vực y tế là chủ trương đúng đắn. Bởi, việc đẩy mạnh xã hội hóa giúp người dân tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng, "không thể chỉ trông chờ vào nguồn ngân sách".

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành y tế cũng thừa nhận việc thực hiện xã hội hóa nhiều nơi chưa nghiêm, chưa đúng, nhiều khi nóng vội, mang tính cá nhân, dẫn tới sai phạm. Do đó, việc tăng cường huy động nguồn lực xã hội là cần thiết, nhưng cũng phải hình thành hàng lang pháp lý đầy đủ. Bộ y tế đã trình Chính phủ Nghị định về liên doanh, liên kết xã hội hóa, đồng thời đề nghị xây dựng nghị định riêng cho ngành y tế.

"Hy vọng tới đây khi nghị định này được thông qua sẽ giải quyết thấu đáo được các vấn đề trong xã hội hóa, tránh sai phạm, quản lý giá công khai minh bạch", Bộ trưởng nói.