Doanh nghiệp có được trả lương, thưởng cho người lao động bằng sản phẩm?

Doanh nghiệp có quyền tự ý trả lương cho người lao động bằng sản phẩm công ty sản xuất ra hay không? Doanh nghiệp chịu hậu quả gì nếu ép buộc người lao động nhận lương bằng sản phẩm?

Trả lời:

Luật sư Quách Thành Lực, Giám đốc Công ty Luật Pháp trị cho biết: Bộ luật lao động sử dụng khái niệm tiền lương để mô tả khoản lợi ích vật chất mà người sử dụng lao động trả cho người lao động khi thực hiện công việc theo thỏa thuận.

Điều 90 Bộ luật Lao động có nêu: "1. Tiền lương là khoản tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động để thực hiện công việc theo thỏa thuận. Tiền lương bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Mức lương của người lao động không được thấp hơn mức lương tối thiểu do Chính phủ quy định".

Như vậy có thể thấy rằng việc trả lương bằng tiền là hình thức đương nhiên được áp dụng để người sử dụng lao động chi trả cho người lao động. Việc người sử dụng trả lương bằng hình thức khác như sản phẩm sản do người lao động sản xuất ra, hàng hóa doanh nghiệp sở hữu chỉ thực hiện được khi có thỏa thuận và được người lao động đồng ý.

Trường hợp doanh nghiệp ép buộc người lao động nhận lương bằng sản phẩm nhưng người lao động không đồng ý dẫn tới việc trả lương không đúng hạn thì doanh nghiệp còn phải chịu trách nhiệm.

Theo Điều 94 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động phải trả lương đúng hạn, đầy đủ cho người lao động. Bên cạnh đó, kỳ hạn trả lương được quy định như sau:

- Người lao động hưởng lương theo giờ, ngày, tuần thì được trả lương sau giờ, ngày, tuần làm việc hoặc được trả gộp do hai bên thỏa thuận nhưng không quá 15 ngày phải được trả gộp một lần.

- Người lao động hưởng lương theo tháng được trả một tháng một lần hoặc nửa tháng một lần. Thời điểm trả lương do hai bên thỏa thuận và phải được ấn định vào một thời điểm có tính chu kỳ.

- Người lao động hưởng lương theo sản phẩm, theo khoán được trả lương theo thỏa thuận của hai bên; nếu công việc phải làm trong nhiều tháng thì hàng tháng được tạm ứng tiền lương theo khối lượng công việc đã làm trong tháng.

Ngoài ra, trường hợp vì lý do bất khả kháng mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng không thể trả lương đúng hạn thì không được chậm quá 30 ngày;

Như vậy, người sử dụng lao động phải trả lương đúng hạn theo quy định trên và chỉ được nợ lương không quá 30 ngày trong trường hợp bất khả kháng.

Ngoài ra, theo Khoản 4 Điều 97 Bộ luật Lao động 2019, nếu người sử dụng lao động trả lương chậm từ 15 ngày trở lên thì phải đền bù cho người lao động một khoản tiền ít nhất bằng số tiền lãi của số tiền trả chậm tính theo lãi suất huy động tiền gửi có kỳ hạn 1 tháng do ngân hàng nơi công ty mở tài khoản trả lương cho người lao động công bố tại thời điểm trả lương.

Về vấn đề xử phạt, căn cứ khoản 2 Điều 16 Nghị định 28/2020/NĐ-CP, tùy thuộc vào số lượng người lao động bị trả lương không đúng hạn mà người sử dụng lao động sẽ bị xử phạt hành chính theo các mức sau:

- Từ 5-10 triệu đồng: Vi phạm từ 1-10 người lao động;

- Từ 10-20 triệu đồng: Vi phạm từ 11-50 người lao động;

- Từ 20-30 triệu đồng: Vi phạm từ 51-100 người lao động;

- Từ 30-40 triệu đồng: Vi phạm từ 101-300 người lao động;

- Từ 40-50 triệu đồng: Vi phạm từ 301 người lao động trở lên.

Ngoài ra, người sử dụng lao động còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc phải trả đủ tiền lương cộng với khoản tiền lãi của số tiền lương chậm trả cho người lao động tính theo mức lãi suất tiền gửi không kỳ hạn cao nhất của các ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm xử phạt.

Hải Hà