Người Việt đầu tiên nhận giải thưởng 'cứu hộ dũng cảm'

Trong quá trình tổ chức cứu hộ, một tàu cá gồm 4 ngư dân địa phương am hiểu luồng chảy của Cửa Việt đã tìm cách tiếp cận Vietship 01. Nhưng chiếc tàu cá mỏng manh đã bị chìm khi một cơn sóng lớn ập qua, một ngư dân bị sóng đánh dạt vào bờ, ba người còn lại trôi dạt và bám vào Vietship 01. Số người mắc kẹt trên tàu vì thế đã tăng thêm.

Trưa 10/10/2020, anh Khôi xin lên một tàu cá ra cứu những người mắc kẹt. Ba ngư dân lão luyện khác đồng ý đi cùng nhưng vợ con họ đã ôm chặt lấy chân, van xin ở lại vì không muốn sống cảnh "mẹ goá con côi". Anh Khôi đến gặp những người vợ của ngư dân. "Không nhớ lúc đó tôi thuyết phục như thế nào, nhưng các chị đã đồng ý để chồng đi cứu người", anh kể.

Tàu cá bị những đợt sóng cao liên hồi cản lại, không thể đến được phần nhô lên mặt nước của thân tàu Vietship. Lúc này hai ngư dân đang mắc kẹt trên tàu đã nhảy xuống biển, tìm cách bơi qua tàu cá. Quan sát tình huống, anh Khôi nhanh trí quăng dây, phao cứu sinh rồi ra hiệu cho họ bám lấy. Bốn người trên tàu dốc sức kéo hai ngư dân thoát khỏi những đợt sóng dữ, cùng về bờ an toàn.

Chuyến cứu hộ giữa lằn ranh sinh tử diễn ra vào chiều muộn ngày 10/10/2020, khi một xuồng cứu hộ chuyên dụng được đưa đến hiện trường. Dù qua ba lần cứu nạn trước đó đã "nhận thức rõ sự nguy hiểm do dòng chảy siết, tiếp cận bằng thuyền là bất khả thi", nhưng anh Khôi vẫn muốn thử vận may một lần nữa.

Anh cùng ba đồng nghiệp chuẩn bị kỹ trang bị cứu sinh, thiết bị cứu nạn và dặn dò nhau "anh em phải bình tĩnh để xử lý tình huống bất trắc". Xuồng lao ra giữa những cơn sóng cao 5 m. Mỗi con sóng phủ qua xuồng là lúc các nhân viên cứu hộ nín thở. Sóng tạm ngưng mới biết mình còn sống để tiếp tục nhiệm vụ.

Chiếc xuồng không may mắc kẹt vào dây cáp của tàu Vietship 01, bị một con sóng cao đổ sập xuống và chết máy. Mọi tín hiệu với đất liền bị ngắt.

Ngoài biển, mọi người nói như hét vào mặt mới nghe rõ tiếng để cùng nhau đẩy xuồng thoát khỏi dây cáp, tránh để sóng trùm liên tiếp sẽ chìm. Thoát khỏi dây cáp, xuồng lại trôi ra khu vực nhiều đá ngầm. Anh Khôi cùng đồng nghiệp vừa tránh sóng, vừa gấp rút sửa máy để di chuyển.

"Lúc đó đứng trên bờ, chúng tôi như có lửa đốt trong người vì 20 phút không nhận được tín hiệu gì từ xuồng của Khôi, có lúc tưởng đã mất hy vọng vì không nhìn thấy xuồng đâu mà chỉ thấy sóng biển tung bọt đục ngầu", ông Bùi Tấn Nguyên, Giám đốc Trung tâm tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực 2, nhớ lại.

Hơn 30 phút sau, máy của xuồng nổ trở lại. Sở chỉ huy yêu cầu anh Khôi cùng đồng nghiệp quay về bờ ngay, tuyệt đối không tiếp cận tàu Vietship 01 nữa vì trời đã tối và sóng, gió không có dấu hiệu giảm cấp. "Lúc xuồng quay lại bờ, anh em đã ôm lấy nhau. Có người đã khóc. Tôi muốn khóc cùng các chiến hữu, nhưng vì đang điều hành cứu hộ, phải cố tỏ ra mạnh mẽ", ông Nguyên kể.

Ngày hôm sau, trực thăng được điều ra biển và các thuyền viên đang mắc kẹt trên tàu lần lượt được cứu. Trong đợt cứu hộ này, ngoài lực lượng của hàng hải còn có ngư dân, đặc công hải quân, phòng không không quân, biên phòng... Rời biển Cửa Việt, những nhân viên cứu hộ quay lại cuộc sống "ở tàu nhiều hơn ở nhà", sẵn sàng ra khơi ở mọi thời điểm khi có cuộc gọi cầu cứu của ngư dân.

Khi Tổ chức Hàng hải quốc tế đánh giá về các sự kiện năm 2021, ngành hàng hải Việt Nam đã lựa chọn từ gần 10 người và quyết định đề cử anh Khôi. "Khôi xứng đáng vì đã dũng cảm cứu được bốn người và trải qua đợt cứu nạn vượt quá sức chịu đựng của người bình thường", ông Nguyên nhận xét.

Quá trình làm hồ sơ, Trung tâm tìm kiếm cứu nạn hàng hải khu vực 2 có lúc gặp khó khăn, vì "ở Cửa Việt chúng tôi làm nhiệm vụ cứu người chứ không quay phim, chụp ảnh để nghĩ đến chuyện được vinh danh", theo ông Nguyên. May mắn, nhiều hình ảnh cứu hộ của anh Khôi đã được người dân, nhiếp ảnh gia chụp lại và chia sẻ để IMO có cơ sở đánh giá khách quan.

Giải thưởng của Tổ chức hàng hải quốc tế tổ chức thường niên. Trải qua 4 tháng bình chọn, từ tháng 3 đến tháng 7/2021, với quy trình chặt chẽ dựa trên thành tích, thông tin từ truyền thông trong và ngoài nước, đánh giá của các nạn nhân được cứu, anh Khôi đã vượt qua 36 ứng viên các nước khác để được trao giải thưởng cao nhất.

Kể chuyện của 14 tháng trước, đôi mắt của anh Khôi đỏ lên. Nước mắt trào ra khiến "người hùng" dù đang sống trong niềm vui được vinh danh, phải đưa tay lên lau nước mắt. "Tôi khóc vì mọi chuyện như mới vừa xảy ra", anh nói, kể rằng hôm đi cứu người về, vợ anh cũng trách vì nhà còn ba đứa con thơ. "Tôi không cho mình là anh hùng. Nhưng đó là công việc mà tôi đã chọn", anh nói.

Lý giải cho hành động dũng cảm, anh Khôi cho rằng không riêng gì mình mà nhiều ngư dân ở Cửa Việt (Quảng Trị), dù không phải bà con thân thích với các nạn nhân trên tàu Vietship 01, không được đào tạo bài bản, tài sản chỉ là con tàu gỗ nhưng đã dứt khoát lao ra dòng nước lũ đỏ quạnh, sóng cao hơn 5 mét để cứu các thuyền viên. "Đó là tình người", anh Khôi nói.