Nghiên cứu mới về sự biển đổi của virus SARS-CoV-2

Theo New York Times, việc phát hiện virus SARS-CoV-2 có thể lây lan trong không khí đã làm thay đổi các nỗ lực ngăn chặn đại dịch Covid-19 từ năm ngoái, gây ra các cuộc tranh luận nảy lửa về việc đeo khẩu trang, giãn cách xã hội và lưu thông gió ở nơi công cộng. 

Hiện tại, hầu hết các nhà nghiên cứu đồng thuận rằng, virus SARS-CoV-2 chủ yếu truyền qua các giọt bắn lớn - thường rơi ngay xuống đất, hoặc các giọt bắn nhỏ - còn gọi là sol khí, có thể trôi nổi ở khoảng cách xa hơn trong không khí, rất dễ xâm nhập vào phổi qua đường thở. 

Các nghiên cứu mới, về cơ bản, không làm thay đổi quan điểm đó. Nhưng những phát hiện này cho thấy sự cần thiết phải có loại khẩu trang tốt hơn trong một số trường hợp và chỉ ra rằng virus SARS-CoV-2 đang thay đổi theo chiều hướng ngày càng phức tạp.

"Đây không phải là viễn cảnh về một trận chiến cuối cùng", tiến sĩ Vincent Munster, chuyên gia về virus tại Viện quốc gia về Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm (Mỹ), đồng thời là người dẫn đầu một trong 2 nghiên cứu, nhận định. "Nó giống như một sự điều chỉnh của virus để lây truyền hiệu quả hơn. Đó là điều chúng ta lường trước được và giờ chứng kiến nó xảy ra trong thực tế". 

Nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Munster chỉ ra rằng, các giọt bắn nhỏ lơ lửng ở khoảng cách xa hơn so với các giọt bắn lớn trong không khí.

Nghiên cứu còn lại cho thấy, những người nhiễm biến chủng Alpha phát tán virus vào các giọt bắn nhỏ nhiều hơn gấp 43 lần so với các biến chủng trước đó. 

Hai nghiên cứu đều so sánh biến chủng Alpha với virus gốc hoặc các biển chủng cũ hơn. Tuy nhiên, kết quả từ nghiên các nghiên cứu này cũng có thể giải thích tại sao biến chủng Delta lại dễ lây lan và vì sao nó lại dễ lây hơn các biến chủng khác của virus SARS-CoV-2. 

"Các nghiên cứu chỉ ra rằng, virus đang tiến hóa để lây lan nhanh chóng qua không khí. Tôi sẽ không bất ngờ khi hệ số đó ở biến chủng Delta còn cao hơn", tiến sĩ Linsey Marr, chuyên gia nghiên cứu về virus lây lan trong không khí tại Đại học Virginia Tech (Mỹ), nhận định. 

Tính siêu lây truyền của các biến chủng có thể phụ thuộc vào sự kết hợp nhiều yếu tố. Nó có thể phụ thuộc vào liều lượng của virus thuộc các biến chủng đủ để có thể lây nhiễm, hoặc các biến chủng đó tái tạo nhanh hơn, hoặc nhiều biến chủng có thể truyền lượng virus vào trong các giọt bắn nhiều hơn, hoặc cũng có thể là sự kết hợp cả 3 yếu tố trên. 

Biến chủng Alpha được chứng minh là có khả năng lây lan gấp đôi so với virus gốc, trong khi biến chủng Delta có các đột biến làm tăng mức độ lây lan gấp nhiều lần so với chủng cũ. Các chuyên gia cho biết, khi virus tiếp tục biến đổi, các biến chủng mới sẽ dễ lây lan hơn chủng cũ. 

Tuy nhiên, khẩu trang vẫn có thể giảm sự lây lan ở một mức độ nhất định. Khẩu trang vải hay khẩu trang y tế đều có thể ngăn một nửa số giọt bắn chứa virus, theo nghiên cứu về người nhiễm các biến chủng Covid-19 - được xuất bản trên tạp chí Lâm sàng về bệnh truyền nhiễm. 

Ở một số không gian đông đúc, mọi người có thể cần phải sử dụng khẩu trang có mức độ bảo vệ tốt hơn nữa, theo tiến sĩ Don Milton, chuyên gia về giọt bắn tại Đại học Maryland, đồng thời là người dẫn đầu một nghiên cứu mới. 

"Vì virus đang tiến hóa theo hướng dễ lây lan hơn qua các giọt bắn, nên chúng ta cần có các biện pháp ngăn chặn và bảo vệ tốt hơn. Chúng tôi đang khuyến nghị mọi người chuyển sang sử dụng khẩu trang có độ khít cao hơn", tiến sĩ Milton nói. 

Tiến sĩ Munster, chuyên gia về virus tại Viện quốc gia về Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm (Mỹ), cảnh báo rằng, với hàng triệu người trên thế giới vẫn chưa được tiêm vắc xin Covid-19, virus SARS-CoV-2 có thể vẫn sẽ biến đổi theo cách mà chúng ta không mong muốn. "Có thể có những áp lực tiến hóa mới, định hình hướng tiến hóa của loại virus này", tiến sĩ Munster nói.